Իսրայելը քարոզչություն է անում Իրանի դեմ՝ օգտագործելով դիվանագիտությունը, ներքին բողոքները, չհիմնավորված մեղադրանքները: Այս մասին գրում է իրանական «Farda»-ն, որի զրուցակիցը՝ քաղաքագետ Ջաֆար Կանադբաշին, պնդում է, թե շուտով այլեւս հնարավորություններ չեն մնա քայքայիչ գործունեության համար, եւ Արեւմուտքն ստիպված կլինի վերադառնալ միջուկային գործարքի շուրջ բանակցությունների շարունակմանը: Կանադբաշիի կարծիքով՝ Իսրայելը ձգտում է համոզել իր արաբ հարեւաններին՝ եւս մեկ անգամ գումարներ ծախսել Իրանում դիվերսիաների կազմակերպման համար, որովհետեւ Թեհրանի աճող ազդեցությունը, ըստ քաղաքագետի, շատերին է անհանգստացնում, հատկապես՝ Սաուդյան Արաբիային: Եվ Արեւմուտքում, ինչպես երեւում է, կան ուժեր, որոնք պատրաստ են ընդունել նման առաջարկները եւ փորձել նոր գրոհ ձեռնարկել Իրանի վրա, քանի դեռ վերջինս լիովին չի ազատվել բողոքների ու անկարգությունների ալիքից, որի փոթորկմանն ակտիվորեն նպաստել են արտաքին ուժերը: Այդ ճնշման գործիքները ստանդարտ են՝ սկսած միջազգային այնպիսի ինստիտուտների աշխատանքի օգտագործումից ու չարաշահումից, ինչպիսին են ՄԱԳԱՏԷ-ի կառավարիչների խորհուրդը եւ ՄԱԿ-ի մարդու իրավունքների խորհուրդը, վերջացրած Իրանում բողոքի շարժմանն աջակցությամբ: Բնականաբար, ասպարեզ են նետվում նաեւ հետեւողականորեն օգտագործվող, բայց չհիմնավորվող մեղադրանքները՝ ուկրաինական հակամարտությունում Մոսկվային Թեհրանի աջակցությունը՝ անօդաչու թռչող սարքերի վաճառքի միջոցով:
Իսկ ո՞րն է այս աննախադեպ ուժեղ ճնշման նպատակը: Քաղաքագետ եւ արտաքին քաղաքականության ոլորտի մասնագետ Ջաֆար Կանադբաշիի կարծիքով՝ Արեւմուտքում ուշադիր հետեւել են իրավիճակին եւ եզրակացրել, որ կարող են համաձայնագիր ստորագրել Իրանի հետ, եւ դրանից հետո պայմանագիրը կգործի: Վաշինգտոնը ժամանակին Թրամփի որոշմամբ դուրս է եկել «Միջուկային գործարքից», եւ Արեւմտյան Եվրոպայում որոշեցին, որ պայմանագիրն իրենք կարող են կնքել, նաեւ հաստատում էին, որ մոտ են դրան: Իրանում նույնպես այդպիսի հույսեր կային, եւ թվում էր, թե կողմերն արդեն շատ մոտ են նոր համաձայնագրի ստորագրմանը: Բայց, ինչպես ընդգծել է Կանադբաշին, արեւմտյան բանակցողներն ամեն անգամ ընդմիջում էին վերցնում ու սկսում նորից հաշվարկել, թե ինչպիսին կլինեն նոր փաստաթղթի հետեւանքները: Արեւմուտքը, հավանաբար, կարծում էր, որ բանակցությունների ելքը կախված կլինի Լիբանանում պաղեստինյան հարցից, նավթի գնի տատանումից, հիմա էլ՝ ուկրաինական հիմնահարցից: Արդյունքում եզրակացրել են, որ Իրանի հետ «Միջուկային գործարքի» վերականգնումն առաջին հերթին կբխի Իրանի շահերից:
Բանակցությունների ֆոնին մեկ այլ խնդիր է իսրայելական գործոնը, եւ հասկանալի է, թե ինչին է այն ուղղված: Ինչպես նշեցինք վերեւում, Թել Ավիվը փորձում է արաբ հարեւանների օգնությամբ նոր դիվերսիաներ կազմակերպել Իրանում: Եվ հանկարծ այս իրավիճակում Իրանում մահանում է Մահսի Ամինին: Ոմանք, հավանաբար, պլանավորել էին, որպեսզի իրադարձությունները հենց նման ընթացք ունենան, իսկ ոմանք էլ պարզապես օգտվեցին դրանից: Խաղարկվում է մի սցենար, որը վաղուց է ծանոթ բոլորիս. ասպարեզ է նետվել իրավազրկվածների ու տարատեսակ իրավապաշտպանների պաշտպանության խաղաքարտը, որը, բնականաբար, ոչինչ չի տալու նույն իրավազրկվածներին ու իրավապաշտպաններին:
Արեւմուտքը եւ երկրի ներսում արեւմտամետ ուժերը հմտորեն ձեւացնում էին, թե արձագանքում են դեռահասների, երիտասարդության եւ էթնիկ խմբերի՝ հաճախ հիմնավորված պահանջներին: Օգտագործվել են կրոնական պառակտումները, երիտասարդների զգացմունքները, քաղաքականության մեջ նրանց անփորձությունը, երբեմն նույնիսկ՝ միամտությունը՝ ստիպելու տարեց մարդկանց, ձեռնարկությունների աշխատակիցներին, ուսանողներին եւ այլոց՝ դուրս գալու փողոց եւ մասնակցելու բողոքի ակցիաներին:
Միեւնույն ժամանակ այդ ճնշման ընթացքում, ինչպես պնդում է միջազգայնագետը, գործարկվել է նաեւ դիվանագիտությունը: Բայց այդ պայքարում իրանական դիվանագետներն ապացուցեցին, որ կարողանում են դիմադրել եւ չեն պատրաստվում նահանջել: Այժմ աշխարհի տարբեր երկրներում իսրայելական հսկայական լոբբին փորձում է ազդել Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնի, Մեծ Բրիտանիայի վարչապետի եւ, իհարկե, ԱՄՆ-ի նախագահ Ջո Բայդենի վրա՝ Իրանի նկատմամբ միջազգային լայն դաշինք ձեւավորելու համար: Ըստ ռուսական լրատվամիջոցների՝ զարմանալին այն է, որ Արեւմուտքը փորձում է այդ դաշինքում ներգրավել նաեւ ՌԴ-ին, չնայած որ, ելնելով ուկրաինական ճգնաժամից, պատժամիջոցներ է կիրառում Ռուսաստանի նկատմամբ: Սա փաստում է, որ կան միջազգային խնդիրներ, որտեղ Արեւմուտքը Մոսկվայի կարիքն ունի: Բացի այդ, իսրայելական լոբբին ներթափանցել է նաեւ Կրեմլ: Այս բոլոր թաքնված խմբերը կապված են միմյանց հետ, եւ հետաքրքիր է, որ չնայած արդեն քայքայիչ գործունեության հարուստ փորձ ունեն՝ օգտագործելով նաեւ Սաուդյան Արաբիայի ֆինանսական միջոցները, սակայն կրկին պարտություն են կրում: Եվ դա, անկասկած, ազդում է Արեւմուտքի հետաքրքրությունների վրա ողջ աշխարհում: Իսկ Իրանում շատերը չմիացան այդ անկարգություններին, եւ դա Արեւմուտքի անհաջողության պատճառներից մեկն է:
Ըստ Կանադբաշիի՝ Արեւմուտքի դիվանագիտական դիրքորոշումը կփոխվի, երբ այլեւս Իրանում հնարավորություններ չտեսնի դիվերսիոն գործողությունների տարածման համար: Հենց որ Արեւմուտքը լիովին հիասթափվի Իրանում բողոքների շարժումից, անկասկած, կվերադառնա ստատուս քվոյին եւ նորից, կարծես ոչինչ էլ չի եղել, կպահանջի շարունակել բանակցությունները գործարքի շուրջ։ Իրանը, իր հերթին, կնվազեցնի ուրանի հարստացումը, երբ վերսկսվեն բանակցությունները, եւ չեղարկվեն պատժամիջոցները, քանի որ, այնուամենայնիվ, նա մտադիր չէ շարունակել հակամարտությունը: Բայց դա չի նշանակում, որ Իրանը կդադարի պատասխանել Արեւմուտքին իրեն հասցեագրած մեղադրանքների համար։ «Farda»-ի հյուրը հայտարարել է, որ Թեհրանը զգուշորեն եւ ազնվորեն կկատարի գործարքի բոլոր պայմանները, սակայն դրա համար Արեւմուտքը պետք է անի գլխավորը՝ չեղարկի Իրանի դեմ պատժամիջոցները։
Բողոքներն ու անկարգություններն արմատախիլ անելու համար Իրանի ղեկավարությունը որոշել է ընդառաջ քայլ կատարել եւ որոշակիորեն բավարարել ներկայացված պահանջները: Այս մասին հայտնել է երկրի գլխավոր դատախազ Մոհամմադ Ջաֆար Մոնթազերին՝ ասելով, որ բարքերի ոստիկանությունը ոչ մի կապ չունի արդարադատության հետ: Սա կարող է դառնալ հիջաբի վերացման առաջին քայլը, ինչն այժմ ակտիվորեն քննարկվում է իշխանության վերին էշելոններում: Մոնթազերին ասել է, որ այդ մարմինը լուծարվելու է: Իր հերթին՝ Իրանի նախագահ Էբրահիմ Ռաիսին նշել է, որ «սահմանադրության իրականացման համար կան մեթոդներ, որոնք կարող են ճկուն լինել»:
Ինչ վերաբերում է «Միջուկային գործարքին», պետք է ասել, որ Վաշինգտոնում այսօր այնքան էլ չեն անհանգստանում Իրանում միջուկային էներգիայի զարգացմամբ, որքան նախկինում: Մոտ ապագայում, ըստ ԱՄՆ-ի, դժվար թե միջուկային գործարք կնքվի, իսկ Վաշինգտոնը ցանկանում է կանխել Ռուսաստանին ուկրաինական զենքի մատակարարումը: Այս մասին «Bloomberg»-ին տված հարցազրույցում հայտարարել է Իրանի հարցով ԱՄՆ հատուկ ներկայացուցիչ Ռոբերտ Մալլին։ Նա ասել է, որ Վաշինգտոնը կկենտրոնանա ցուցարարներին աջակցելու եւ Ռուսաստանի Դաշնությանը հնարավոր ռազմական մատակարարումների կանխման վրա։ Մալին հավելել է, որ Իրանն անիրատեսական պահանջներ է ներկայացնում ԱՄՆ-ին, եւ որ կողմերն օգոստոսից չեն երկխոսում միջուկային գործարքի վերականգնման շուրջ։
CBS հեռուստաալիքի եթերում ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինկենը հայտարարել է, որ Իրանի կողմից բարքերի ոստիկանության վերացումը դրական քայլ է: «Եթե ռեժիմը հիմա ինչ-որ կերպ արձագանքել է բողոքի ակցիաներին, ապա դա կարող է դրական լինել: Բայց մենք պետք է տեսնենք, թե դա գործնականում ինչպես կլինի»,- ասել է նա։
Հարկ է ավելացնել, որ օրերս Իսլամական Հանրապետության խորհրդարանը հավանություն է տվել երկրի՝ Շանհայի համագործակցության կազմակերպությանն անդամակցությանը՝ վերջակետ դնելով մոտ 15 տարի ձգվող գործընթացին:
