Ուկրաինայի շուրջ լարվածությունը պահպանվում է։ Կողմերը շարունակում են ավելացնել զինված ուժերի եւ սպառազինությունների թվաքանակը, սակայն հայտարարությունների մակարդակում նկատվում է «կես քայլ հետ», որը, ելնելով հետագա զարգացումներից, կարող է նշանակել ինչպես լարվածության նվազեցում, այնպես էլ հետքայլ` առաջ մղվելու նպատակով։
Անվտանգության երաշխիքների ռուսական առաջարկների վերաբերյալ ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինկենը հունվարի 24-ին հայտարարել էր, որ Վաշինգտոնն այս շաբաթ Մոսկվային կուղարկի գրավոր պատասխաններ՝ սպասելով ռուսական իշխանությունների արձագանքին։ Ամերիկյան կողմն ակնկալել է, որ նույն կերպ կվարվի նաեւ ՆԱՏՕ-ն։ Միաժամանակ Պետդեպարտամենտի խոսնակ Նեդ Փրայսը հերթական ճեպազրույցի ժամանակ ասել էր, որ ԱՄՆ վարչակազմը մտադիր չէ որեւէ զիջման գնալ Ռուսաստանին անվտանգության հարցերում՝ համարելով, որ այդ բանակցություններում առաջընթացը հնարավոր է միայն փոխադարձ քայլերի հիման վրա։ «Այստեղ առանցքային կետն այն է, որ մեր ձեռնարկած ցանկացած քայլ զիջում չի լինի, դրանք պետք է արվեն փոխադարձ հիմունքներով։ Սա նշանակում է, որ Ռուսաստանը նույնպես պետք է ինչ-որ բան անի մեր անվտանգությունն ապահովելու համար»,- ասել է նա։ Հիշեցնենք, որ 2021 թ. դեկտեմբերին Ռուսաստանն իր ներկայացրած համաձայնագրերի նախագծերով Արեւմուտքից պահանջում էր իրավական երաշխիքներ՝ հրաժարվելու ՆԱՏՕ-ի հետագա ընդլայնումից դեպի արեւելք, դաշինքին Ուկրաինայի միանալուց եւ հետխորհրդային երկրներում ռազմաբազաներ հիմնելուց։ Առաջարկվող կետերից էր նաեւ Ռուսաստանի սահմանների մոտ հարվածային զենք չտեղակայելու եւ Արեւելյան Եվրոպայում Հյուսիսատլանտյան դաշինքի՝ 1997 թ. ունեցած դիրքեր վերադառնալու հարցը։
Լարվածության ֆոնին լուծումների եւ քայլերի տարբերակներ են ներկայացվում Ֆրանսիայից եւ Գերմանիայից։ Մասնավորապես՝ Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը մտադիր է ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինին առաջարկել ուկրաինական ճգնաժամի դեէսկալացիայի իր տարբերակը, որի նպատակով առաջիկա օրերին սպասվում է երկու երկրների ղեկավարների հեռախոսազրույցը։ Մակրոնը մտադիր է առաջիկա օրերին հեռախոսազրույց ունենալ նաեւ Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկու հետ։ Ֆրանսիայի նախագահը «վճռական է տրամադրված օգտագործելու բոլոր դիվանագիտական ռեսուրսները՝ Եվրոպայում կայունությունը պահպանելու, համերաշխություն եւ պատրաստակամություն ցուցաբերելու համար՝ աջակցելով իրենց անվտանգությամբ մտահոգված ԵՄ երկրներին»։ «Ֆրանսպրեսսի» տեղեկացմամբ՝ Ֆրանսիայի նախագահի վարչակազմի ներկայացուցիչը հաստատել է նաեւ, որ այսօր Փարիզում նախատեսված է նորմանդական ձեւաչափով (Ֆրանսիա, Գերմանիա, Ռուսաստան եւ Ուկրաինա) քաղաքական խորհրդականների հանդիպումը։ Ռուսական պատվիրակությունը կգլխավորի ՌԴ նախագահի աշխատակազմի ղեկավարի տեղակալ Դմիտրի Կոզակը։ Նկատենք, որ այս ուղղությամբ Ֆրանսիայի դերակատարության բարձրացումը կարող է քաղաքական միավորներ ապահովել Մակրոնի համար առաջիկա նախագահական ընտրություններում։ Հաջողության գրանցումը ցանկացած ուղղությամբ կարեւոր է այնքանով, որ երկիրը որոշակի խնդիրներ է ունեցել, ինչպես օրինակ՝ աֆրիկյան ուղղությամբ։
Ինչ վերաբերում է նորմանդական քառյակից Գերմանիային, ապա ավելի վաղ թե՛ Գերմանիայի կանցլեր Օլաֆ Շոլցը, թե՛ արտգործնախարար Անալենա Բերբոքը դեմ էին արտահայտվել Ուկրաինային զենք մատակարարելուն։ Գերմանիան արգելափակել էր Էստոնիայի կողմից ԳԴՀ-ում արտադրված 122 մմ տրամաչափի D-30 հաուբիցների տեղափոխումը։ Միաժամանակ Բերբոքը նշել էր, որ Գերմանիան կենտրոնանալու է Ուկրաինային տնտեսական աջակցության վրա։
Գերմանիայի նման որոշումն ինքնըստինքյան բացասական արձագանք է գտել Ուկրաինայում։ Երկրի արտգործնախարար Դմիտրի Կուլեբան կարծում է, որ Կիեւի եւ Բեռլինի հարաբերություններում եկել է «ճշմարտության պահը», եւ հիմա «Գերմանիայի հետ միասին, հասել են ճշմարտության պահի մի շարք սկզբունքորեն կարեւոր հարցերի շուրջ Ուկրաինայի անվտանգության եւ ապագայի համար՝ որպես անկախ պետություն, եւ եվրատլանտյան անվտանգության մասով, ընդհանուր առմամբ»։
Զարգացումների նման համատեքստում հետաքրքիր է դառնում Ուկրաինայի պաշտպանության նախարար Ալեքսեյ Ռեզնիկովի հայտարարությունը։ Երեկ նա հանդես էր եկել ICTV հեռուստաընկերության «Խոսքի ազատություն» հաղորդման եթերում՝ հայտարարելով, որ ներկայումս ինքը չունի տվյալներ մոտ ապագայում Ռուսաստանի ներխուժման սպառնալիքի վերաբերյալ, ինչպես նաեւ «ցածր» է գնահատել Պեկինի օլիմպիական խաղերի ավարտի օրը՝ փետրվարի 20-ին, հարձակման հավանականությունը։ «Այսօր, այս պահի դրությամբ Ռուսաստանի Դաշնության զինված ուժերի կողմից չի ստեղծվել ոչ մի հարվածային ուժ, որը ցույց կտա, որ վաղը նրանք անցնելու են հարձակման»,- «ՏԱՍՍ»-ի տեղեկացմամբ՝ ասել է Ռեզնիկովը։
Արեւելյան Եվրոպայում անվտանգության ներկայիս բարդ իրավիճակի, Ռուսաստան-ՆԱՏՕ դիմակայության վերաբերյալ բավականին հետաքրքիր վերլուծությամբ է հանդես եկել Լեքսինգթոնի ինստիտուտի ավագ վերլուծաբան-հետազոտող Սառա Ուայթը։ Ի դեպ, Լեքսինգթոնի ինստիտուտն ԱՄՆ ազգային անվտանգության վերլուծական կենտրոն է, որը կենտրոնանում է անվտանգության խնդիրների վրա՝ ներառյալ պաշտպանության ծախսերը, ռազմական տեխնոլոգիաները, տնտեսական մրցունակությունը, էներգետիկ քաղաքականությունը եւ լոգիստիկան: Նրա կարծիքով՝ Ռուսաստանի հետ պատերազմի դեպքում ՆԱՏՕ-ն կարող է ստիպված լինել գործել երկու ճակատով, քանի որ մոռանում է «Կալինինգրադի խնդրի» մասին։ «Մի կողմից հարձակում կարող է տեղի ունենալ ՆԱՏՕ-ի ամենաարեւելյան սահմանի երկայնքով, հատկապես Բելառուսի հետ Լեհաստանի սահմանի երկայնքով, կամ բալթյան երկրներից մեկում: Մյուս կողմից՝ ՆԱՏՕ-ն կարող է զգալ նույն ջախջախիչ հարձակումը գործնականում սեփական տնից՝ լավ զինված Կալինինգրադի մարզից: Այսպիսով՝ «Կալինինգրադի խնդիրը», որի մասին մոռանում է անվտանգության փորձագետների մեծ մասը, միանգամայն իրական է»,- գրում է Սառա Ուայթը։ Փորձագետը ուշադրություն է հրավիրում այն հանգամանքին, որ «վերջերս Կալինինգրադն ավելի ու ավելի է նմանվում միջուկային զենքի կղզու»։
Աշխարհի քաղաքական «մեծ շախմատային տախտակը» բազմաթիվ անհայտներ է պարունակում, որտեղ որոշիչ կարող է դառնալ ցանկացած ուժային հավասարակշռության փոփոխություն։ Արյունահեղություններից խուսափելու համար հակամարտությունները բանակցությունների միջոցով լուծելու կոչ անող կողմերն այս անգամ իրենք կարող են լավագույն օրինակը ցույց տալ աշխարհին։
