Փետրվարի 2-ին Քաթարի ԱԳ նախարար Մոհամեդ բին Աբդուլռահման ալ Սանին ամերիկյան «www.alexa.com» կայքին տված հարցազրույցում խիստ մտահոգություն է հայտնել Վիեննայում «Իրանի-5+1» համաձայնության վերականգնման շուրջ ընթացող բանակցությունների հնարավոր ձախողման առնչությամբ՝ հավելելով, որ չի ցանկանա տարածաշրջանում միջուկային մրցավազքի վկա դառնալ։ Հատկանշական նաեւ, որ ալ Սանին հունվարի 27-ին՝ Էմիր Թամիմ բին Համադ ալ Խալիֆա ալ Սանիի վաշինգտոնյան այցից օրեր առաջ Թեհրան էր ժամանել դիվանագիտական պատվիրակության ուղեկցությամբ։ Ահա թե ինչու են, վերլուծաբանները նշում, որ թեեւ հունվարի 31-ին Թամիմ բին Համադ ալ Սանիի եւ ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի հանդիպման օրակարգի առանցքում եղել է Եվրոպայի էներգետիկ անվտանգության երաշխավորված լինելու հարցը, սակայն քննարկվել են նաեւ տարածաշրջանային այլ, այդ թվում՝ «Իրան-5+1» համաձայնագրի վերականգնման հարցերը։
Քաթարի ԱԳ նախարարը հիշյալ այցից հետո «Ալ Ջազիրա» հեռուստատեսությանը տված հարցազրույցում անդրադարձել է Ուկրաինայի հարցին, նշել, որ իրավիճակի բարդացման հետեւանքով Եվրոպան էներգետիկ լուրջ խնդիրների առաջ է հայտնվելու՝ հավելելով, թե այդ հարցերը երկարաժամկետ լուծում են պահանջում։ Քաթարը հեղուկ գազի գլխավոր արտահանողն է աշխարհում, եւ ենթադրվում է, որ եթե Ռուսաստանի գազի արտահանումը դեպի Եվրոպա ընդհատվի, ապա Քարթարը կլրացնի այդ բացը։ Միաժամանակ նա խոսել է Վիեննայի բանակցություններին զուգահեռ համաձայնագրի վերականգնման վերաբերյալ Քաթարի ջանքերի մասին՝ շեշտելով, թե Դոհան, օգտվելով բաց խողովակներից, ձգտում է մերձեցնել կողմերի տեսակետները։ Դեմոկրատ սենատոր Քրիս Մորֆին նույն հեռուստատեսությանը տված հարցազրույցում ողջունել է Կատարի քայլերն այդ ուղղությամբ։ Մոհամեդ ալ Սանին, որ ուղեկցել է երկրի ղեկավարին ԱՄՆ կատարած այցի ժամանակ, ողջունել է Բայդենի խոստումն առ այն, որ Քաթարին ներկայացնելու է որպես ՆԱՏՕ-ից դուրս ԱՄՆ-ի գլխավոր դաշնակցի։ Դոհա-Վաշինգտոն փոխհարաբերությունները բազմակողմանի եւ սերտ բարեկամական են։ Ավելին, այն, որ ԱՄՆ-ը երկու ռազմաբազա ունի Քաթարում, եւ տարածաշրջանում տեղակայված ԱՄՆ զորքերի հրամանատարական գլխավոր կենտրոնն այդ երկրում է, ինքնին խոսում է ԱՄՆ-ի համար այդ երկրի կարեւորության մասին։ Բացի այդ, 2021 թ. նոյեմբերին ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինկենը եւ Մոհամեդ Աբդուլռահման ալ Սանին ռազմավարական համաձայնություն են կնքել, որի համաձայն՝ Քաթարի դեսպանությունն Աֆղանստանում ներկայացնելու է նաեւ ԱՄՆ-ի շահերը։
Ինչպես հայտնի է, Աֆղանստանից ԱՄՆ-ի զորքերի դուրս բերման հարցի շուրջ թալիբների հետ բանակցությունները տեղի են ունեցել Դոհայի միջնորդությամբ, եւ հենց այստեղ էլ կողմերի միջեւ ստորագրվել է համաձայնություն։ Դեռեւս 2011 թ., երբ գրեթե ողջ աշխարհը, առաջին հերթին՝ ԱՄՆ-ը, թալիբներին համարում էր ահաբեկչական կազմավորում, Դոհայում իր աշխատանքն սկսեց թալիբների քաղաքական ներկայացուցչությունը։ Կատարը, ի տարբերություն Սաուդյան Արաբիայի, Արաբական Միացյալ Էմիրությունների (ԱՄԷ) եւ Բահրեյնի, Իրանի հետ բարիդրացիական փոխհարաբերություններ ունի, ինչը հնարավորություն է ընձեռել Իրանի եւ ԱՄՆ-ի միջեւ շուրջ երկու տասնամյակ միջնորդական դեր ունենալ։
11 հազար 493 քկմ տարածությամբ Քաթարը Պարսից ծոցի արաբական էմիրություններից է, որն անկախացել է 1971 թ.։ Դեռեւս 19-րդ դարի կեսերից Քաթարում իշխում է Ալ Սանի հարստությունը, որը համարվում է սահմանադրական միապետություն, ունի խորհրդարան, որի 35 անդամին նշանակում է էմիրը։ Քաթարի ավելի քան 2.6 միլիոն բնակչության միայն 313 հազարն է այդ երկրի քաղաքացի, մնացածը եկվորներ են տարբեր երկրներից՝ Իրանից, Հնդկաստանից, Նեպալից, Շրիլանկայից, Բանգլադեշից եւ այլն։ 2013-ից Քաթարում իշխում է Թամիմ բին Համադ ալ Խալիֆա ալ Սանին, ով հոր օրինակով վարում է գրեթե անկախ եւ բաց դռների արտաքին քաղաքականություն։ Նավթով ու գազով հարուստ այդ փոքր երկիրը համարվում է աշխարհի ամենահարուստներից մեկը, իսկ մեկ շնչին ընկնող եկամտի առումով զբաղեցնում է առաջին հորիզոնականը։ Միաժամանակ բավական հմուտ քաղաքական գործիչ Թամիմ բին Համադը ձգտում է ոչ միայն տարածաշրջանի, այլեւ աշխարհի մակարդակով բարձրացնել երկրի հեղինակությունը եւ նրան դարձնել կարեւոր դերակատար։ Նրա գործունեությունն ակնհայտորեն ակտիվացել է Պարսից ծոցի 4 երկրների հետ 2017-ից փոխհարաբերությունների վերականգնումից հետո։ Ամեն ինչ սկսվեց վիրտուալ աշխարհում տարածված մի տեսանյութից, որտեղ Քաթարի էմիրը գովեստով էր խոսել Լիբանանի «Հեզբոլահի», Պաղեստինի «Համաս» շարժման մասին եւ շեշտել, թե ոչ մեկն իրավունք չունի «Մուսուլման եղբայրներին» ահաբեկչական խմբերի շարքը դասել: Նա անուղղակիորեն մեղադրել էր Սաուդյան Արաբիային՝ որպես տարածաշրջանի համար իրական սպառնալիքի, ահաբեկչական խմբերի ծնունդ տվողի: Այդ տեսանյութն արաբական աշխարհում աննախադեպ արձագանք ունեցավ՝ լուրջ գլխացավանք պատճառելով Քաթարի Էմիրին, որը հերքեց տեսանյութի իրական լինելը, ինչն արաբական աշխարհում լուրջ չընդունվեց: Սաուդյան Արաբիան, Եգիպտոսը, ԱՄԷ-ն ու Բահրեյնն իրենց սահմանները փակեցին Քաթարի առջեւ, ընդհատեցին դիվանագիտական ու տնտեսական բոլոր փոխհարաբերությունները։
Ալ Սանի տոհմը, որի անդամները զբաղեցնում են կառավարման բոլոր կարեւոր (եւ ոչ միայն) պաշտոնները, եւ քաղաքացիների մեծ մասն իսլամի սունի ուղղության սալաֆա-վահաբական աղանդի հետեւորդներ են, ինչպեսեւ թալիբները, որոնք ավելի ծայրահեղական են։ Սա նշանակում է, որ բարեկեցիկ, հարուստ այդ երկրում մարդու իրավունքների ու ժողովրդավարության հարցերում լուրջ խնդիրներ կան։ Այս առնչությամբ առավել ցայտուն են եկվորների իրավունքների ոտնահարման դեպքերը գործատուների կողմից, ինչն արժանացել է մարդու իրավունքների պաշտպան կազմակերպությունների խիստ քննադատությանը։ Բացի այդ, բավական աղմկարար էր նաեւ ֆուտբոլի 2022 թ. աշխարհի առաջնության մրցումների համար կառուցվող մարզադաշտի շինարարության ընթացքում հազարավոր եկվոր բանվորների մահը՝ անհայտ պատճառներով։ Սակայն ժողովրդավարության բացակայությունն ու մարդու իրավունքների ոտնահարումը, ինպեսեւ աշխարհում բազմաթիվ երկրների՝ ահաբեկչական ճանաչված կազմակերպությունների հետ հարաբերությունները չեն խանգարել Դոհային, որ իրականացնի միջազգային մակարդակով կարեւոր «խաղացող» դառնալու ցանկությունները, ինչը պետք է պատճառաբանել ոչ միայն էներգակիրներով հարուստ լինելու հանգամանքով, այլ նաեւ՝ հմուտ դիվանագիտությամբ։
