Մինչ բոլորի ուշադրությունը սեւեռված է Ուկրաինայի շուրջ տեղի ունեցող զարգացումների վրա, կարեւոր գործընթացներ են տեղի ունենում Թուրքմենստանում։ Փետրվարի 11-ին երկրի օրենսդիր մարմնի արտահերթ ժողովի ժամանակ, որը նվիրված էր պետության զարգացման առաջիկա 30 տարիների ծրագրերին, Թուրքմենստանի նախագահ Գուրբանգուլի Բերդիմուհամեդովը հայտարարել է «իր ապագայի վերաբերյալ շրջադարձային որոշում կայացնելու» եւ «երկրի զարգացման նոր փուլում երիտասարդ կառավարիչներին ճանապարհ տալու մտադրության մասին», միաժամանակ նշել, որ շարունակելու է զբաղեցնել Թուրքմենստանի խորհրդարանի վերին պալատի նախագահի պաշտոնը։ Բերդիմուհամեդովը Թուրքմենստանի նախագահի պաշտոնում է 15 տարի անընդմեջ՝ այդ պաշտոնում ընտրվելով 2007 թ. փետրվարի 11-ի ընտրությունների արդյունքներով։
Բերդիմուհամեդովի հայտարարությունից հետո երկրի Ընտրությունների եւ հանրաքվեների կենտրոնական հանձնաժողովը սկսել է արտահերթ նախագահական ընտրությունների կազմակերպման գործընթացը. այն նշանակվել է մարտի 12-ին, մինչդեռ պետք է անցկացվեին 2024 թ.։ Արդեն երեկ մեկնարկել է նախընտրական քարոզարշավը, չնայած դրան, դեռեւս հայտնի չեն ընտրություններին մասնակցող թեկնածուների անունները։ Նախորդ նախագահական ընտրությունների (2017 թ.) ժամանակ Բերդիմուհամեդովի օգտին էր քվեարկել ընտրողների 97.28 տոկոսը։ Ընտրություններին մասնակցել էին եւս ութ թեկնածուներ, որոնցից յուրաքանչյուրը ստացել էր 1 տոկոսից քիչ կամ մի փոքր ավելի ձայն։ 2012-ին նույնպես նա հավաքել էր ձայների ավելի քան 97 տոկոսը:
Նախագահի պաշտոնից հեռանալու Բերդիմուհամեդովի որոշումը հետաքրքիր է հատկապես Ղազախստանում նախորդ ամիս տեղի ունեցած իրադարձությունների եւ դրանց արդյունքում ստեղծված քաղաքական եւ աշխարհաքաղաքական իրողությունների համատեքստում։ Քաղաքագետ, Կենտրոնական Ասիայի գծով փորձագետ Ռավշան Նազարովը «ՏԱՍՍ»-ի հետ զրույցում օրեր առաջ նշել էր, որ Բերդիմուհամեդովը սկսել է իշխանության փոխանցման վերջնական փուլը, որը նա նախապատրաստում էր մի քանի տարի շարունակ։ Փորձագիտական համայնքի կարծիքով՝ Թուրքմենստանի ներկայիս ղեկավարի իրավահաջորդը լինելու է նրա միակ որդին՝ Սերդարը, ով վերջերս է դարձել 40 տարեկան եւ արդեն կարող է առաջադրվել նախագահի պաշտոնում։ Ներկայումս նա զբաղեցնում է ֆինանսների եւ էկոնոմիկայի հարցերով փոխվարչապետի պաշտոնը։ Նշենք, որ Թուրքմենստանի օրենսդրության համաձայն՝ նախագահի պաշտոնում կարող է առաջադրվել երկրում ծնված քաղաքացին, ով փոքր չէ 40 տարեկանից, տիրապետում է պետական լեզվին, ինչպես նաեւ նախորդ տասնհինգ տարիների ընթացքում մշտապես բնակվում եւ աշխատում է Թուրքմենստանում։ Նազարովն ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքին, որ վերջերս Սերդար Բերդիմուհամեդովը կատարել է մի շարք արտասահմանյան այցեր, որոնց շրջանակներում հանդիպել է ՌԴ վարչապետ Միխայիլ Միշուստինի, Ճապոնիայի կայսր Նարուհիտոյի եւ վարչապետ Յոսիհիդե Սուգայի, Սանկտ Պետերբուրգի նահանգապետ Ալեքսանդր Բեգլովի հետ։ Այս տարվա հունվարին նա այցելություններ է կատարել Իրան եւ Ուզբեկստան, որտեղ բանակցություններ է վարել նախագահներ Էբրահիմ Ռաիսիի եւ Շավքաթ Միրզիյոեւի հետ, իսկ ընդամենը մի քանի օր առաջ բանակցություններ է վարել Ղազախստանի առաջին փոխվարչապետ Ռոման Սկլյարի հետ։ Սակայն, ինչպես ցույց է տալիս փորձը, նման կերպ նախանշված զարգացումները եւ իշխանության փոխանցումը միշտ չէ, որ հարթ են ընթանում եւ հաճախ հղի են անկանխատեսելի հետեւանքներով։
Թուրքմենստանը բավականին կարեւոր պետություն է ինչպես Կենտրոնական Ասիայի, այնպես էլ՝ խոշոր խաղացողների համար։ Անկախացումից հետո երկիրը որդեգրել էր «մշտական ու դրական չեզոքության կարգավիճակ»՝ խուսափելով ընդգրկվել տարբեր միջազգային դաշինքներում։ Թուրքմենստանի պետական չեզոքությունն ամրագրված է Սահմանադրության առաջին հոդվածում, ինչպես նաեւ ճանաչված է ՄԱԿ-ի կողմից։ Սակայն Թուրքիան հետեւողական աշխատանքի արդյունքում կարողացավ հասնել նրան, որ անցած տարվա նոյեմբերի 12-ին Թուրքմենստանը որպես դիտորդ միացավ Թյուրքական պետությունների կազմակերպությանը (ԹՊԿ)։ Ըստ որոշ փորձագետների՝ այդ հանգամանքը կարող է բացասաբար անդրադառնալ չեզոքության մասով երկրի որդեգրած արտաքին քաղաքականության վրա։
Թուրքմենստանի նկատմամբ հետաքրքրությունը մեծապես պայմանավորված է թուրքմենական գազով, ինչպես նաեւ Կասպից ծովից եւ Կենտրոնական Ասիայից եկող եւ դեպի Եվրոպա գնացող էներգահոսքերի վերահսկման առումով։ Հունվարի սկզբին Թուրքմենստանի նախագահը պաշտոնական պատվիրակություն էր ուղարկել Իրան՝ քաղաքական եւ տնտեսական հարցերի շուրջ բանակցությունների համար։ Անցյալ տարվա նոյեմբերի 28-ին Աշխաբադում Տնտեսական համագործակցության կազմակերպության անդամ պետությունների ղեկավարների 15-րդ գագաթնաժողովի շրջանակներում Ադրբեջանը, Իրանը եւ Թուրքմենստանը եռակողմ համաձայնագիր էին ստորագրել գազի փոխանակման մասին։ Պայմանագրի համաձայն՝ Իրանի տարածքով Թուրքմենստանից Ադրբեջան պետք է մատակարարվի տարեկան 1.5-ից մինչեւ 2 միլիարդ խորանարդ մետր գազ։ Ավելի վաղ, 2021 թ. հունվարի 21-ին Թուրքմենստանն ու Ադրբեջանը ստորագրել էին փոխըմբռնման հուշագիր, որով համաձայնություն էր ձեռք բերվել Կասպից ծովի «Դոստլուկ» հանքավայրի համատեղ հետախուզման, արդյունահանման եւ ձուլման համար։
Անցած տարեվերջին Թուրքմենստանում Ռուսաստանի դեսպան Ալեքսանդր Բլոխինը հայտարարել էր, որ Ռուսաստանը ծրագրում է 2022 թ. Թուրքմենստանից գնել մոտ 10 միլիարդ խորանարդ մետր գազ, որը երկու անգամ ավելին է, քան 2021-ին։ Թուրքմենական գազով հետաքրքրված է նաեւ Չինաստանը։ Երկրի նախագահ Սի Ծինփինը փետրվարի 5-ին Թուրքմենստանի նախագահին առաջարկել էր նավթի եւ գազի ոլորտում երկկողմ համագործակցությունը բարձրացնել «բոլորովին նոր մակարդակի»՝ ավելի մեծ կշիռ տալով գազի արդյունաբերության ոլորտում ունեցած համագործակցությանը եւ մեծացնելով դրա մասշտաբները։ Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության մաքսային վարչության տվյալներով՝ Թուրքմենստանը շարունակում է առաջին տեղը զբաղեցնել Պեկին գազատարով բնական գազի հիմնական մատակարարների շարքում։ 2021 թ. Չինաստանն այս երկրից ներմուծել է 24 միլիոն տոննա՝ 6.79 միլիարդ դոլար արժողությամբ։ Մատակարարումների ծավալով երկրորդ տեղում է Ռուսաստանը, որին հաջորդում են Ղազախստանը (4.59 միլիոն տոննա՝ 1.11 միլիարդ դոլարի դիմաց), Ուզբեկստանը (3.25 միլիոն տոննա)՝ 798.98 միլիոն դոլարով, եւ Մյանմարը՝ (3.04 մլն տոննա 1.41 մլրդ դոլարի դիմաց):
Հաշվի առնելով էներգետիկ-տնտեսական շահերը, միանշանակորեն ընտրական գործընթացներում կդրսեւորվեն այդ շահերն ու հետաքրքրությունները ներկայացնող քաղաքական ուժերն ու հոսանքները։ Նախագահական ընտրության արդյունքներով մեծապես պայմանավորված կլինի երկրի զարգացման հետագա ընթացքը։
