Թուրքիայի իշխանությունները պատրաստ են վերանայել Սիրիայում իրենց կանոնավոր զորքերի ներկայության ձեւաչափը՝ խթանելու համար հարեւանի հետ բանակցությունները երկկողմ հարաբերությունների վերականգնման համար: Թուրքիայի գործող նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը, ըստ աղբյուրների, ցանկանում է թեկուզ նվազագույն դիվանագիտական առաջընթաց ապահովել մայիսին կայանալիք համընդհանուր ընտրություններից առաջ: Բացառված չէ, որ Անկարան իսկապես ձեւավորում է իր զորակազմը Սիրիայից հանելու գրաֆիկ, սակայն գործնականում այդ սցենարը, ինչպես նշում են փորձագետները, լուրջ խնդիրների հետ է կապված:
Այն մասին, որ Թուրքիան ուսումնասիրում է Սիրիայում իր առաքելության ձեւաչափի փոփոխության տարբերակները, հայտարարել են «Ալ Աքբարի» աղբյուրները: Նրանց խոսքերով՝ Անկարան չի բացառում կանոնավոր զորքերի դուրսբերման հստակ գրաֆիկի մշակումը, որոնք շարունակում են վերահսկել ընդդիմության ձեռքում գտնվող շրջանները: Մանրամասներ առայժմ չեն հաղորդվում: Աղբյուրները հաստատում են, որ Էրդողանն առաջվա պես միտված է արագացնել բանակցությունները Սիրիայի հետ մինչեւ Թուրքիայում մայիսին կայանալիք ընտրությունները: Դիվանագիտական ազդակը, որն առաջացել է անցած տարվա վերջին՝ Ռուսաստանի, Թուրքիայի ու Սիրիայի պաշտպանության նախարարների մակարդակով Մոսկվայում կայացած հանդիպման ժամանակ, վերջերս սկսել է մարել, ինչպես ենթադրվում է, այն պատճառով, որ պաշտոնական Դամասկոսն ավելացրել է իր միանգամայն տրամաբանական պահանջները:
Անցած շաբաթ Մոսկվայում պետք է տեղի ունենար Ռուսաստանի, Իրանի, Թուրքիայի ու Սիրիայի արտաքին գործերի նախարարների տեղակալների հանդիպումը, որը պետք է հիմքեր ստեղծեր դիվանագիտական գերատեսչությունների ղեկավարների հանդիպման համար: Բայց այդ հանդիպումն այդպես էլ չկայացավ: «Մենք խնդիր չունենք Թուրքիայի ժողովրդի հետ, բայց դիրքորոշումների տարբերություններ կան նրա քաղաքական գործիչների հետ,- ասել է Սիրիայի նախագահ Բաշար Ասադը ռուսական լրատվամիջոցների ներկայացուցիչներին՝ ընդգծելով, որ մինչեւ քաղաքացիական պատերազմի սկսվելը հարեւանների միջեւ հակասություններ չեն եղել անվտանգության ոլորտում:- Հասկանալի է, որ Էրդողանի առաջնահերթությունը մայիսին կայանալիք նախագահական ընտրություններն են, բայց Սիրիան հերթականության այլ կարգ ունի՝ թուրքական ուժերի դուրսբերում եւ Սիրիայի ինքնիշխանության վերականգնում նրա ողջ տարածքում»:
Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարար Մեւլյութ Չավուշօղլուն, օրերս խոսելով փետրվարին տեղի ունեցած հզոր երկրաշարժների առնչությամբ Թուրքիային ու Սիրիային օգնության դոնորների միջազգային համաժողովի արդյունքների մասին, հույս է հայտնել, որ առաջիկայում արտաքին գործերի փոխնախարարների մակարդակով քառակողմ խորհրդակցությունները, այնուամենայնիվ, կարող են կայանալ: «Մենք բանակցություններ ենք ունեցել պաշտպանության նախարարների մակարդակով, արտաքին գործերի նախարարների տեղակալների հանդիպում էր պլանավորվում, սակայն այն հետաձգվեց»,- տեղեկացրել է նա: Միաժամանակ Չավուշօղլուն ընդգծել է, որ սիրիական հակամարտության կարգավորումը հնարավոր է միայն քաղաքական գործիքների միջոցով՝ հարեւան երկրի տարածքային միասնության եւ ամբողջության սկզբունքների պահպանմամբ:
Դամասկոսի հետ հարաբերությունների կարգավորման հարցը թուրք քաղաքական գործիչների համար անքակտելիորեն կապված է ներքաղաքական խնդիրների լուծման հետ: Բախվելով մոտ 90 տոկոսի գնաճի հետեւանքների հետ՝ տեղի հասարակական կարծիքը գործնականում արաբ փախստականներին վերածել է քավության նոխազների: Ցամաքային օպերացիա սկսելու սպառնալիքները՝ «մաքրելու» համար նոր տարածք «անվտանգության գոտու» համար, որոշ այցելուների բռնի վտարմամբ մեկանգամյա ակցիաներն այլեւս չեն կարող վարկանշային միավորներ ապահովել: Հատկապես երբ Էրդողանի հիմնական մրցակիցները խոստանում են հաղթանակի դեպքում առավելագույնս մերձենալ Ասադին՝ խթանելու համար փախստականների զանգվածային արտահոսքը: Դեկտեմբերյան հարցումները ցույց են տվել, որ թուրքերի 59 տոկոսը պաշտպանում է այդ դիրքորոշումը:
Էրդողանը միայն փորձում է առաջ անցնել հասունացող միտումից։ Այլ հարց է, որ հաշտեցման հայեցակարգը վտանգում է Թուրքիայի համբավը՝ որպես սիրիական քաղաքական եւ զինված ընդդիմության շահերի գլխավոր ջատագովներից մեկի, որի ներկայացուցիչներին արդեն կասկածում են դավաճանության մեջ։ 2016-ից Անկարան հասցրել է հարեւան երկրի հյուսիսային շրջաններում ձեւավորել իր պրոտեկտորատները, որոնցում կենտրոնացված են Ասադին դիմակայող խմբավորումներ, այդ թվում՝ արմատական։ Դրանք ազդեցության գոտիներ են իրենց արդեն իսկ կայացած ենթակառուցվածքներով, որոնք գործնականում անհնար է ուղղակի փոխանցել կենտրոնական իշխանության վերահսկողությանը։ Իրավիճակը հարցականի տակ է դնում, թե գործնականում ինչպիսին պետք է լինի թուրքական զորախմբի դուրսբերման գաղափարը։
Տեսականորեն փոխզիջումային լուծումների կարելի է հասնել, օրինակ, Սիրիայից թուրքական զորքերի դուրսբերման հստակ ժամանակացույցի ստեղծմամբ՝ քրդական խմբավորումների վերաբերյալ թուրքական մտահոգությունները լուծելու դիմաց: Բայց գործնականում դա շատ բարդ է, քանի որ նույն քրդերին Սիրիայում դե ֆակտո շարունակում է աջակցել ԱՄՆ-ն, էլ չենք խոսում խնդրահարույց այլ հարցերի մասին, որոնցից մեկն էլ այն է, որ այժմ բանակցությունների կարիք ունի Թուրքիան, հետեւաբար, Սիրիային թուրքական մտահոգություններն ընդհանրապես կարող են չհետաքրքրել:
Հետեւաբար, բանակցությունների ճակատագիրը մեծապես կախված է տարածաշրջանում եւ որոշ առանցքային երկրներում ընդհանուր իրավիճակի դինամիկայից։ Այժմ պաշտոնական Դամասկոսը հանգիստ կարող է սպասել Թուրքիայում կայանալիք ընտրությունների արդյունքներին։ Իրանի եւ Սաուդյան Արաբիայի հարաբերությունների վերջին կարգավորումը կարող է ամրապնդել Սիրիայի ղեկավարության ընդհանուր բանակցային դիրքը, որն ավանդաբար ապավինում է Թեհրանի աջակցությանը:
Հարկ է նշել, որ նախօրեին Սիրիան ու Սաուդյան Արաբիան պայմանավորվել են դիվանագիտական հարաբերությունների ավելի քան տասնամյա խզումից հետո դեսպանատներ բացել: Ներկա պահին հայտնի է, որ մերձավորարեւելյան մի շարք երկրներ, որոնք նախկինում հրաժարվել են համագործակցել Բաշար Ասադի վարչակազմի հետ, ցանկություն են դրսեւորում ողջ ծավալով վերականգնել Դամասկոսի հետ գործընկերային հարաբերությունները:
