Միավորված ազգերի կազմակերպության տվյալներով՝ Հնդկաստանը 2023 թ. բնակչության թվով 2.9 միլիոնով կգերազանցի Չինաստանին: ՄԱԿ-ում ասում են, որ այն օրը, երբ դա տեղի կունենա, նշել չեն կարող, քանզի մարդահամարը Հնդկաստանում անցկացվել է 2011 թ., իսկ 2021 թ. այն հետաձգվել է համավարակի պատճառով: Հաջորդ մարդահամարը պլանավորված է 2024 թ.:
Չնայած Հնդկաստանում ու Չինաստանում ապրում է մոլորակի բնակչության մեկ երրորդը, 2022 թ. չինացիների թիվը նվազել է վերջին 60 տարում առաջին անգամ: Քանի որ երիտասարդ աշխատանքային ուժը Հնդկաստանում աճում է, իսկ ՉԺՀ-ում՝ կրճատվում, փորձագետները հարց են հնչեցնում, թե արդյոք Նյու Դելին կարո՞ղ է կրկնել «չինական հրաշքը» եւ արագ մեծացնել սեփական ՀՆԱ-ն: Այդ ճանապարհին, իհարկե, նա պետք է շատ խնդիրներ լուծի, մասնավորապես՝ վերացնի աղջիկների ամուսնությունը վաղ հասակում: Հնդկաստանը, որտեղ բնակչության կեսից ավելին 30 տարեկանից ցածր է, առաջիկա տարիներին կդառնա աշխարհի ամենաարագ զարգացող տնտեսությունը:
Հնդկաստանի բնակչությունը «United Nations Population Fund» հիմնադրամի կողմից գնահատվում է 1.429 մլրդ, իսկ Չինաստանինը՝ 1.4257 մլրդ մարդ: Չինաստանի թվերը, ի դեպ, չեն ներառում Հոնկոնգն ու Մակաոն, որտեղ, ընդհանուր առմամբ, ապրում է ավելի քան 8 մլն մարդ: Կանխատեսվում է, որ Հնդկաստանի բնակչությունը կշարունակի աճել եւ 2050 թ. կհասնի 1.668 մլրդ մարդու, մինչդեռ Չինաստանի բնակչությունը կկրճատվի՝ հասնելով 1.317 միլիարդի:
Հնդկաստանի կառավարության տեղեկությունները ցույց են տալիս, որ 2011 թվականից բնակչության տարեկան աճը կազմել է 1.2 տոկոս՝ նախորդ տասնամյակների 1.7 տոկոսի փոխարեն: ՄԱԿ-ի այս տարվա հարցումները ցույց են տալիս, որ ոչ միայն Հնդկաստանում, այլեւ Բրազիլիայում, Եգիպտոսում, Նիգերիայում հասարակությունն իր բնակչության թիվը չափազանց մեծ է համարում, իսկ ծնելիությունը՝ չափազանց բարձր։ Շատ հնդիկների անհանգստացնում է այն, որ բնակչության աճը կհանգեցնի լուրջ տնտեսական դժվարությունների երկրում, եւ դա ամենահիմնական խնդիրն է: Սակայն ՄԱԿ-ի ներկայացուցիչները կարծում են, որ Հնդկաստանի բնակիչներին մարդկանց թվաքանակի աճն ընդհանրապես չպետք է անհանգստացնի: «Բնակչության թվաքանակիը չպետք է ահազանգ լինի: Փոխարենը այդ թվերը պետք է դիտարկել որպես առաջընթացի, զարգացման ու հավակնությունների աճի խորհրդանիշ, եթե պահպանվում է մարդկանց անձնական ընտրության իրավունքը»,- ասել է Հնդկաստանում ՄԱԿ-ի ներկայացուցիչ Անդրեա Վոյնարը:
Հնդկաստանը շատ ճիշտ քայլեր է կատարել՝ բնակչության աճը սահմանափակելու համար: Այս մասին ասում է Պունամ Մաթրեյջը՝ «Population Foundation of India» կամավորական կազմակերպության աշխատակիցը: «Միեւնույն ժամանակ,- ասում է նա,- մենք պետք է այնպես անենք, որ աղջիկներին ու կանանց չմղենք վաղ ամուսնությունների եւ հղիության: Դա սահմանափակում է նրանց ձգտումները»:
Այսպիսին են թվերն ու փաստերը: Բայց Հնդկաստանն արդյոք կարո՞ղ է կրկնել չինական փորձն ու հասնել այն բանին, որ 21-րդ դարը Հնդկաստանի դարաշրջան անվանվի: Երիտասարդությունը հսկայական ներուժ ունի, որը կարող է աշխատեցնել տնտեսությունը: Բայց, ինչպես նշում են հնդիկ վերլուծաբանները, դրա համար անհրաժեշտ է, որ իշխանությունները ներդրումներ կատարեն ոչ միայն կրթության, այլ նաեւ առողջապահության, սննդամթերքի ու մասնագիտությունների ուսուցման մատչելիության մեջ: Այդ մասնագիտությունները հնարավորություն կտան տեղավորվել աշխատանքի:
Նաեւ աշխատատեղեր են պետք: Քանզի, ինչպես նշում է «New York Times»-ը, պետությունը մինչեւ 2030 թ. անհրաժեշտաբար պետք է ստեղծի 90 մլն նոր աշխատատեղ ագրարային ոլորտից դուրս, որպեսզի զբաղվածության մակարդակը կայուն մնա: Չինաստանի հետ համեմատությունն այստեղ անխուսափելի է: Այժմ կրճատվող ու ծերացող բնակչությունը դժվարացնում է Պեկինի աշխարհաքաղաքական հավակնությունների իրականացումը, մինչդեռ Չինաստանը ձգտում է գերազանցել ԱՄՆ-ին: Բայց նախորդ տասնամյակներին, երբ բնակչությունը դեռ աճում էր, Չինաստանը կարողացավ բարձրացնել մարդկանց կենսամակարդակը՝ հենվելով, ինչպես եւ Արեւելյան Ասիայի փոքր երկրները, արդյունաբերական արտադրության վրա, որը կողմնորոշվել է դեպի արտահանում:
Հնդկաստանը կամ պետք է կրկնի այդ բանաձեւը, կամ գտնի սեփականը: Հնդկական ենթակառուցվածքները տասնամյակներ առաջ եղածի համեմատությամբ զգալիորեն կատարելագործվել են, բայց, միեւնույն է, հետ են մնում չինականից, եւ այդ հանգամանքը խանգարում է արտասահմանյան ներդրումներին: Միեւնույն ժամանակ 5 հնդկուհիներից միայն մեկն է պաշտոնապես աշխատում, ինչը լուրջ խոչընդոտներ է ստեղծում տնտեսության զարգացման համար: Դա անհրաժեշտ է փոխել, որպեսզի Հնդկաստանը գործնականում կարողանա օգտվել ժողովրդագրական դիվիդենտից: Այս կարծիքին է Պունամ Մաթրեյջը:
Մեկ սերնդի ընթացքում Հնդկաստանի տնտեսությունն աճել է շատ ավելի արագ, քան նրա բնակչությունը: Երկրի ծայրահեղ աղքատության մեջ ապրող բնակչության մասնաբաժինը նվազել է մի քանի անգամ։ Քաղցը հեռավոր անցյալի նշան է: Սակայն ամենազարգացած երկրների չափանիշներով հնդիկներն աղքատ են մնում։ Նրանք ստիպված են դիմակայել կոշտ մրցակցությանը նույնիսկ ցածր վարձատրվող աշխատանք գտնելու հարցում:
«Reuters» գործակալությունը զրուցել է հյուսիսում գտնվող գյուղերից մեկի բնակիչ Սաջիթ Կումարի հետ, ով երջանկություն որոնելու նպատակով մեկնել էր Մումբայ՝ երկրի ֆինանսական մայրաքաղաք: «Մումբայը հարուստների քաղաք է, ով գալիս է այնտեղ, բախտը ժպտում է նրան»,- ասում էր Կումարը: Ներքին միգրացիան պետք է մեծանա, իսկ դա նշանակում է՝ կմեծանա նաեւ մեծ քաղաքների ենթակառուցվածքների եւ սոցիալական ծառայությունների բեռը: 2011 թ. երկրում կար 456 միլիոն ներքին միգրանտ։
Մյուս կողմից՝ խոշոր տնտեսությունների շարքում, ինչպես սպասվում է, Հնդկաստանը բոլորից արագ կաճի: Համաշխարհային բանկի տվյալներով՝ այն կազմում է 6.3 տոկոս: Չինաստանում բնակչության աճի կտրուկ անկումը կապված է այն հանգամանքի հետ, որ պետությունը «մեկ ընտանիք, մեկ երեխա» կուրս է անցկացրել: Հնդկաստանում խնդիրը լուծել են աստիճանական քայլերով։ Եվ ահա Նյու Դելին փորձում է օգտվել Չինաստանի դժվարություններից ու ավելի շատ օտարերկրյա ներդրողների ներգրավել։ Հենց դա էլ տեղի է ունենում։ «Apple»-ը Հնդկաստանում բացել է հեռախոսների առաջին գործարանը։ «Հնդկաստանի ժամանակը եկել է»,- ասել է վարչապետ Նարենդրա Մոդին:
