Մեր օրերում կոշկակարը պահանջված, սակայն միեւնույն ժամանակ «դեֆիցիտ» մասնագիտություն է: Այդքան էլ հեշտ չէ կոշկակար գտնելը, այն էլ վարպետ, իր գործի մասնագետ կոշկակար, որովհետեւ հաճախ է այնպես ստացվում, որ ով ինչ-որ բան չի կարողանում անել, որոշում է կոշկարությամբ զբաղվել՝ վարկաբեկելով այդ հին, հարգանքի արժանի ու իսկապես հմտություն պահանջող մասնագիտությունը:
Այսօր կոշկակար ասելիս առաջին հերթին պատկերացնում ենք կոշիկ վերանորոգողի, մինչդեռ դրա հիմնական իմաստը, անշուշտ, հենց կոշիկ կարելն է: Սակայն դա բոլորովին այլ թեմա է…
Զարմանալի չթվա, բայց նույնիսկ զարգացած տնտեսություն ունեցող Գերմանիայում, որտեղ թվում է, թե կոշիկի վերանորոգման կարիք չպետք է ունենային, այսօր էլ կոշկակարներ կան, ընդ որում՝ ոչ միայն տղամարդ: Օրինակ՝ Բետինա Ֆորբեկը 30 տարի զբաղվում է կոշիկների վերանորոգմամբ։ Նա սկզբում կոշկակարություն է սովորել Շտուտգարտում գտնվող հոր արհեստանոցում, ապա՝ մեկ այլ ձեռնարկությունում։ Սովորել է, հանձնել է մագիստրոսի քննությունները, ամուսնացել, որդի է ծնել ու նորից վերադարձել ընտանեկան բիզնես, որտեղ, բացի իրենից ու հորից, օգնում է նաեւ մայրը: Բետինան պատմել է, որ իր պապը արհեստանոց է բացել 1934 թ., եւ այն ժամանակ Շտուտգարտում եղել է 500 կոշկակար: Իսկ արդեն 1984 թ. քաղաքում ընդամենը 94 կոշկակար կար…
Ես չգիտեմ, թե այսօր Երեւանում քանի կոշկակար կա, կամ քանիսն էին նախկինում: Ես նաեւ չգիտեմ, թե Երեւանում քանի քաղաքական գործիչ կա, բայց անհերքելի փաստ է, որ թվով նրանք բազմակի գերազանցում են կոշկակարներին: Չնայած հաստատ ավելի շատ կոշկակարների կարիք կա, քան այդքան մեծաթիվ քաղաքական գործիչների: Ի դեպ, կոշկակարի կրպակները նույնպես, վարսավիրանոցների կամ տաքսիների նման, քաղաքականությունից խոսելու լավագույն վայրերից են: Սակայն կոշկակարներից ոչ մեկը, կարծում եմ, չի ձգտում իր մասնագիտությունը փոխել քաղաքական գործչի «մասնագիտության» հետ:
Հանճարեղ գիտնական Ալբերտ Այնշտայնն ասել է. «Նա, ով ուզում է իր աշխատանքի արդյունքը տեսնել անհապաղ, պետք է կոշկակար դառնա»։ Զարմանալի զուգադիպությամբ Այնշտայնը ծնվել է նախկին գերմանական կայսրության կազմի մեջ մտնող Վյուրտեմբերգի թագավորությունում, որը ժամանակակից Գերմանիայի Բադեն-Վյուրտեմբերգ երկրամասում է, իսկ մայրաքաղաքը՝ … նույն վերոհիշյալ Շտուտգարտը, որտեղ ապրում է մեզ արդեն ծանոթ կոշկակար տիկին Բետինան…
Մեզանում ոմանք քաղաքականությանը վերաբերվում են վատ կոշկակարի նման՝ արդյունքում ստվերելով թե՛ կոշկակարի դժվարին մասնագիտությունն ու աշխատանքը, թե՛ քաղաքականություն ասվածն ընդհանրապես: Թող ներեն ինձ կոշկակարները, որոնց աշխատանքը, կրկնեմ, արժանի է մեծագույն հարգանքի, բայց քաղաքականությունը սպառնում է արժեզրկել նաեւ այդ մասնագիտությունը: Այսինքն՝ ոմանք այս կամ այն կերպ մտնելով քաղաքականություն կամ հայտնվելով այնտեղ՝ փորձում են միանգամից տեսնել, զգալ եւ ունենալ դրա արդյունքը: Եթե կոշկակարի գործիքները տարբեր ու մի քանիսն են, քաղաքական գործչի պարագայում միակ ու անփոխարինելի գործիքը լեզուն է: Սակայն եթե վատ կոշկակարի աշխատանքի հետեւանքով, օրինակ, կոշիկի կրունկը կարող է նորից պոկվել կամ վատագույն դեպքում կոշիկը ոչ պիտանի դառնալ, ապա լեզվի, այն էլ քաղաքական գործչի մեղմ ասած՝ «անորակ» կամ «անպատասխանատու» լեզվի պարագայում, ինչպես ասում են օձի կծածը կլավանա, լեզվի կծածը չի լավանա՝ իր բոլոր ճակատագրական եւ կործանարար հետեւանքներով հանդերձ…
Գագիկ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ
