Վրաստանի վարչապետ Իրակլի Ղարիբաշվիլին վերջերս հայտարարեց, որ իր երկիրը ջանքեր է գործադրում Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ հարաբերությունների կարգավորման ուղղությամբ երկխոսությունը խթանելու համար:
Հարավային Կովկասում եւ Կենտրոնական Ասիայում ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարի հատուկ ներկայացուցիչ Ջեյմս Ափաթուրայն էլ նախօրեին Թբիլիսիում հայտարարեց, որ ՆԱՏՕ-ն ունի տպավորիչ դեր, որն այժմ խաղում է Վրաստանը տարածաշրջանում՝ օգնելով Ադրբեջանին եւ Հայաստանին հաղթահարել ռազմական գործողությունների հետեւանքները եւ բանակցություններ սկսել: «Սա եզակի դեր է, որը կարող է խաղալ միայն Վրաստանը: Վրաստանն այն անում է իսկապես ստեղծագործաբար եւ էներգիայով: Մենք տեսնում ենք, որ նա օգնում է Ադրբեջանին եւ Հայաստանին միմյանց հետ խոսելու հարցում: Մենք գոհ եւ երախտապարտ ենք դրա համար»,- ասել է Ափաթուրայը:
Վրաստանի հավասարակշռված պահվածքն Արցախյան հակամարտության ժամանակ, բնականաբար, գնահատելի է, բայց Հայաստանի հյուսիսային հարեւանը մեզ մեծ աջակցություն կարող է ցուցաբերել, եթե բացի Աբխազիայի տարածքով անցնող երկաթուղին: Դրանով նպաստած կլիներ վերջին ժամանակների ամենախոշոր տնտեսական ծրագրին՝ Հյուսիս-Հարավ տրանսպորտային հանգույցին Հայաստանի եւ հենց Վրաստանի լիարժեք մասնակցությանը: Այս կարեւորագույն տրանսպորտային հանգույցը կապելու է Ֆինլանդիայի Հելսինկի քաղաքը Հնդկաստանի Նհավա-Շեւա նավահանգստին՝ ունենալով 7200 կիլոմետր երկարություն, որի զգալի մասն անցնում է Իրանի տարածքով:
Այն իրավիճակում, երբ Վրաստանը շարունակում է փակած պահել Աբխազիայով անցնող երկաթգիծը, հավանականությունը մեծ է, որ Իրանից հյուսիս ճանապարհի հիմնական ենթակառուցվածքներն անցնեն Ադրբեջանի տարածքով: Իրանը, Ռուսաստանը եւ Ադրբեջանն արդեն 2004 թ. հիմնել են համատեղ բաժնետիրական ընկերություն՝ Հյուսիս-Հարավ հաղորդակցության ճանապարհի կառուցման նախագիծն իրականացնելու համար: Երկաթգծի՝ Ադրբեջանով անցնելու դեպքում Իրանն ստիպված է լինելու կառուցել լրացուցիչ 300 կմ ճանապարհ: Բաքվով անցնող ճանապարհն անհամեմատ ավելի երկար է լինելու, քան Իրանի Ջուլֆա կայարանից Նախիջեւան-Երեւան-Թբիլիսի-Սուխումի երկաթգծի հատվածի գործարկման դեպքում է:
Այս հաղորդակցության ուղու լիարժեք օգտագործմամբ Ասիայի եւ Եվրոպայի միջեւ ապրանքների տարանցման տարածությունն ու ժամանակը կկրճատվեն 40, իսկ ծախսերը՝ 30 տոկոսով: Ներկայիս հաղորդակցության հիմնական ուղով Հարավարեւելյան Ասիայից Եվրոպա եւ հակառակ ուղղությամբ ապրանքների տարանցումն իրականանում է Սուեզի, Բոսֆորի եւ Դարդանելի նեղուցներով, իսկ Հյուսիս-Հարավ միջանցքով ապրանքների փոխադրման դեպքում բեռնափոխադրման ժամանակը կկրճատվի 25 օրով, իսկ ծավալը տարեկան կարող է հասնել մինչեւ 20 միլիոն տոննայի: Երկաթուղու աբխազական հատվածը գործարկելու դեպքում այդ տարածությունն էլ ավելի կկրճատվի:
Արձանագրենք, որ Հյուսիս-Հարավի անդամներն են նաեւ Հայաստանը, Ղազախստանը, Ղրղզստանը, Տաջիկստանը, Թուրքիան, Ուկրաինան, Բելառուսը, Օմանը եւ Սիրիան, իսկ Բուլղարիան որպես դիտորդ-անդամ է միացել ծրագրին:
Չնայած Հայաստանը եւ Վրաստանը նույնպես կարող են օգտվել այս գծից, սակայն Վրաստանի տարածքով երկաթգծի գործարկումն անհամեմատ ավելի շահավետ կլինի երկու երկրի համար: Իսկ Վրաստանն արդեն ավտոմեքենաների ցամաքային կապ ունի Ռուսաստանի հետ, եւ լաստանավային կապով էլ երկաթգիծն է կապված: Ցամաքով երկաթգծի գործարկման համար պետք է ընդամենը համաձայնել բացել միայն Աբխազիայի տարածքով անցնող հատվածը: Այն կնպաստի նաեւ Վրաստանի եւ Աբխազիայի միջեւ երկխոսությանը:
