Երեկ տոնական միջոցառումների շրջանակՆԵՐում հրավիրվել էր խորհրդարանի հատուկ նիստ՝ նվիրված ԱՀ հռչակման 30-ամյակին: Այն բացել է ԱԺ նախագահ Արթուր Թովմասյանը: Նիստին ներկա էին պատգամավորներ, կառավարության անդամներ, արցախյան շարժման առաջնորդներ, ինչպես նաեւ ՀՀ խորհրդարանի մի խումբ պատգամավորներ՝ փոխնախագահ Ռուբեն Ռուբինյանի գլխավորությամբ:
Կարեւորելով 1991 թ. ընդունված ԼՂՀ հռչակագրի պատմական եւ իրավական նշանակությունը՝ ԱԺ ղեկավար Ա. Թովմասյանը մասնավորապես նշեց. «Արցախահայության՝ դարերի խորքից եկած ազգային-ազատագրական պայքարի ու մաքառումների հանգրվանը 1988 թ. նոր թափ ստացած արցախյան շարժումն էր, հետագայում՝ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության անկախ պետականության հռչակումը: Մեր ժողովրդի պատմության շրջադարձային այդ օրը հավաստիացում էր եւ՛ խորհրդային իշխանություններին, եւ՛ համայն քաղաքակիրթ աշխարհին, որ արցախցու՝ հայրենիքում ապրելու, հարատեւելու կամքն անբեկանելի է, ժողովրդի ապագայի կերտումը՝ անկասելի»:
Ինչպես հայտնի է, 1992-1994 թթ. ադրբեջանա-ղարաբաղյան առաջին պատերազմն ավարտվեց նորանկախ պետությունը շրջափակած ադրբեջանական ռազմական հենակետերի ոչնչացմամբ ու տարածքների ազատագրմամբ, որով, փաստորեն, շեշտակի նվազեցին մեր բնակավայրերի վրա հակառակորդի կողմից թիրախավորման եւ խոցելիության ռազմատեխնիկական հնարավորությունները, ապահովվեց անվտանգության գոտի: 1994 թ. մայիսի 12-ի Բիշքեկյան խաղաղության եռակողմ համաձայնագրի ստորագրումից հետո Ադրբեջանը տարիներ շարունակ հետզհետե սպառազինվելով հետապնդեց ղարաբաղյան հիմնախնդրի կարգավորման ուժային տարբերակ՝ իր հանրության շրջանում կիրառելով ատելության եւ հայատյացության քարոզչամեքենան: Ադրբեջանի իշխանությունների սանձազերծած 2016 թ. ապրիլյան եւ Թուրքիայի ու միջազգային ահաբեկչական ուժերի ներգրավմամբ 2020 թ. 44-օրյա պատերազմները վերահաստատեցին Արցախն առանց հայերի նրանց անթաքույց ու հեռագնա նենգ մտադրությունները:
ԱԺ ղեկավարը ավելորդ չհամարեց մեկ անգամ եւս 30 տարի անց ներկաներին ներկայացնել 1992 թ. հունվարի 6-ին ԼՂՀ Գերագույն խորհրդի կողմից ընդունված անկախության մասին հռչակագիրը, որտեղ մասնավորապես ընդգծվում է, որ «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը անկախ պետություն է, ունի իր պետական դրոշը, զինանշանը, օրհներգը: Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության ամբողջ տարածքում գործում են Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության սահմանադրությունն ու օրենքները, ինչպես նաեւ միջազգային եւ իրավական այն փաստաթղթերը, որոնք կարգավորում են մարդու իրավունքների եւ ազատությունների պահպանումը: Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը, լինելով միջազգային իրավունքի սուբյեկտ, իրականացնում է արտաքին անկախ քաղաքականություն, անմիջական հարաբերություններ է հաստատում այլ պետությունների հետ, մասնակցում է միջազգային կազմակերպությունների գործունեությանը»:
Ամփոփելով խոսքը՝ խորհրդարանի ղեկավարը նշեց, թե Արցախի Հանրապետությունը, նրա ժողովուրդը, համայն հայությունն ամեն օր պետք է բացեն անկախության հռչակագրի կենսահաստատման նոր էջ. «30-ամյա անկախ պետականության դասերի եզրահանգումը մեկն է՝ նոր իրողությունների պրիզմայի տակ Արցախ-Հայաստան-սփյուռք միասնականություն, ունեցած մարդկային ու նյութական ռեսուրսների մեկտեղում: Մենք պարտադրված ենք տեր կանգնել Աստծո կամոք ու ճակատագրով մեզ բաժին հասած հայրենիքին, բուժել վերքերն ու առաջ գնալ, քանզի սերունդների առջեւ պատասխանատու ենք, պատասխանատու ենք հանուն հայրենիքի կյանքը զոհած մեր հազարավոր զավակների առջեւ»:
Տոնի առիթով ներկաներին, արցախցիներին, հայ ժողովրդին բարեմաղթանքի իր խոսքն ուղղեց Հայ առաքելական եկեղեցու Արցախի թեմի առաջնորդ Վրթանես եպիսկոպոս Աբրահամյանը: Նա, մասնավորապես, հորդորեց Արցախի այն զավակներին, ովքեր պատերազմի եւ այլ պատճառներով հարկադրված են եղել թողնել իրենց օջախներն ու հեռանալ, վերադառնալ Արցախ եւ տեր կանգնել իրենց հայրենական ժառանգությանը:
Նիստում ողջույնի խոսքով հանդես եկան ԱՀ ԱԳ նախարար Դավիթ Բաբայանը, ՀՀ ԱԺ փոխնախագահ Ռուբեն Ռուբինյանը, պատգամավորներ Արմեն Ռուստամյանը եւ Արթուր Վանեցյանը: ՀՀ ԱԺ փոխնախագահը խորհրդարանի ղեկավար Ալեն Սիմոնյանի անունից շնորհավորելով Արցախի Հանրապետության հռչակման 30-ամյակի կապակցությամբ, նշեց, որ Ադրբեջանը չի հրաժարվել իր հայատյաց քաղաքականությունից ու այսօր էլ շարունակում է սադրիչ գործողությունների դիմել եւ ապակայունացնել իրավիճակը: Արցախի ժողովուրդը, որ բազմիցս ենթարկվել է ծանր փորձությունների եւ զրկանքների, երբեք չի վհատվում ու վստահ է, որ արդարությունը կհաղթանակի, եւ անպայման կհասնի հակամարտության խաղաղ կարգավորմանը:
