Ադրբեջանաթուրքական սոցիալական հարթակներում տեղեկատվություն է տարածվել, թե իրանական բեռնատարները չեն կարողանում մտնել Թուրքիա: Ըստ օգտատերերի հրապարակումների՝ վերջինս փակել է Իրանի հետ սահմանին ունեցած իր 4՝ Եսենդերե, Կապիկոյ, Դիլուչու, Կուրբուլագ անցակետերը: Եթե այս տեղեկությունն իրականությանը չի համապատասխանում, միեւնույն է, այն տեսանելի ձեւով նյութականացնում է այն մտահոգությունները, որոնք այսօր ունեն Իրանի իշխանություններն իրենց բեռնափոխադրումների ցամաքային ուղիների առումով, եւ ավելորդ անգամ փաստում են Սյունիքի անգնահատելի դերը ոչ միայն Հայաստանի, այլեւ Թեհրանի անվտանգության համար, մասնավորապես՝ տնտեսական խնդիրների առումով: Ատոմային գործարքի պատճառով արդեն մոտ մեկ տասնամյակ պատժամիջոցների մեջ գտնվող Թեհրանի համար հաղորդակցության ուղիների խնդիրը կենսական նշանակություն եւ տեղ ունի երկրի անվտանգության հայեցակարգում: Մեր հարավային հարեւանի սկսած լայնամասշտաբ զորավարժությունները եւ Ադրբեջանի հասցեին հնչեցրած վերջին կտրուկ հայտարարություններն իր տարածքի հյուսիսի անվտանգության համակարգի այդ հատվածին էին վերաբերում: Գործը հասավ նրան, որ իրանցի զինվորական ղեկավարները հայտարարեցին, թե այդ ուղղությամբ պատրաստ են պաշտպանելու իրենց երկրի շահերը նաեւ Իրանի տարածքից դուրս՝ նկատի ունենալով Սյունիքը եւ Արցախի օկուպացված տարածքները:
Տարածաշրջանում Իրան-Ադրբեջան-Թուրքիա հարաբերությունների լարման համապատկերին Ռուսաստանի միջնորդական առաքելությունն անխուսափելի էր, իսկ ՌԴ ԱԳ նախարարի հրավերով Իրանի ԱԳ նախարարի շտապ մեկնումը Մոսկվա՝ օրինաչափ: Իրանական կողմը ՌԴ-ին իր հիմնական ուղերձը հղեց այցի մեկնարկին օդանավակայանում Հոսեյն Ամիր Աբդոլլահիանիին ուղղված լրագրողի հարցի միջոցով, որում նա ասում էր, թե ՌԴ-ն հստակ դիրքորոշում չի հայտնել հարավկովկասյան իրադարձությունների վերաբերյալ, եւ հարցրեց, թե արդյոք հարցը քննարկվելո՞ւ է այցի ժամանակ: Իրանի դիվանագիտական գերատեսչության ղեկավարն իր պատասխանով լրացրեց լրագրողի հարցը՝ ասելով, որ այն հիմնական քննարկման հարցերից է:
Մոսկվայում Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովի եւ Իրանի արտգործնախարար Հոսեյն Ամիր Աբդոլլահիանիի հանդիպման ժամանակ հիմնական քննարկված հարցերից մեկը եղել է տարածաշրջանի հաղորդակցության ուղիների խնդիրը: Մասնավորապես՝ քննարկվել է Հայաստանի, Ադրբեջանի, Վրաստանի եւ Թուրքիայի հետ «3+3» ձեւաչափ ստեղծելու նախաձեռնությունը՝ տարածաշրջանում տնտեսական եւ տրանսպորտային կապերի ապաշրջափակման նպատակով: Լավրովը նախ հիշեցրել է, որ ՌԴ-ն վճռական դեր է խաղացել արցախյան հակամարտությունը կանգնեցնելու հարցում, եւ այնտեղ տեղակայված են ռուս խաղաղապահները: Դրանից բացի, նա հիշել է եռակողմ հայտարարությունը, որի դրույթներից մեկը տարածաշրջանի բոլոր տնտեսական կապերի ապաշրջափակումն է, ինչը օգուտ կբերի Անդրկովկասի երեք երկրներին եւ նրանց հարեւան Իրանին, Ռուսաստանին եւ Թուրքիային:
Լավրովը, իհարկե, չի մոռացել նշել, որ այդ ձեւաչափին դեմ է արտահայտվել Վրաստանը, բայց հույս է հայտնել, որ վերջինս մի կողմ կդնի իր խնդիրները հանուն համագործակցության: Այլ կերպ ասած՝ Ռուսաստանը փորձել է պաշտոնական Թեհրանին հանգստացնել, որ տեղի է ունենալու տարածաշրջանի հաղորդակցության ուղիների բացում, որը չի կարող սպառնալ Իրանի անվտանգությանը:
Այս հանդիպումն էականորեն կլիցքաթափի իրավիճակը Հայաստանի հարավային սահմանների մոտ, բայց Իրանն իր զգոնությունը չի թուլացնի, քանի դեռ սեփական հետախուզական տվյալներով չի համոզվել իր անվտանգությանը սպառնացող վտանգների բացակայության մասին: Վերջինս տարածաշրջանում՝ հատկապես Ադրբեջանի սահմանամերձ տարածքները վերահսկողության տակ պահելու համար ունի անհրաժեշտ բոլոր հնարավորությունները:
Պետք է արձանագրել, որ, ի վերջո, Իրանը խոսում է առաջին հերթին Սյունիքին սպառնացող թուրք-ադրբեջանական ագրեսիայի հավանականության մասին, երբ հայտարարում է, թե կմիջամտի անցանկալի զարգացումներին եւ դեմ է պետությունների սահմանների փոփոխությանը: Այդ վտանգներն անհավանական չեն պաշտոնական Բաքվի ներկայիս հռետորաբանության պայմաններում: Ռուսաստանն էլ հասկացնում է, որ Հայաստանն իր ռազմավարական գործընկերն է, ավելին՝ ՀԱՊԿ ռազմաքաղաքական միավորման անդամ, եւ նրա տարածքային ամբողջականության վտանգի դեպքում կան ամրագրված հակազդման նաեւ կոլեկտիվ մեխանիզմներ:
