Ոչ մի արդյունք
Կարդալ ամբողջը
ԱՐԽԻՎ
Հայաստանի Հանրապետություն
Շաբաթ, Մարտի 25, 2023
  • Հանրապետություն
  • Միջազգային
  • Սոցիում
  • Սփյուռք
  • Հոգեւոր
  • Մշակույթ
  • Այլք
Հայաստանի Հանրապետություն
  • Հանրապետություն
  • Միջազգային
  • Սոցիում
  • Սփյուռք
  • Հոգեւոր
  • Մշակույթ
  • Այլք
Ոչ մի արդյունք
Կարդալ ամբողջը
Հայաստանի Հանրապետություն
Ոչ մի արդյունք
Կարդալ ամբողջը
Գլխավոր Տարածաշրջան

Սեփական ինքնության գիտակցումով

Համշենցիները մեծ մասամμ պահպանել են իրենց էթնիկ արմատների գիտակցումը

Մայիսի 12, 2022
Տարածաշրջան
Սեփական ինքնության գիտակցումով
2
ԿԻՍՎԵԼ ԵՆ
176
ԴԻՏՈՒՄ
Share on FacebookShare on Twitter

Թուրքիայում ապրող հավատափոխ հայերի մասին նախորդ հոդվածում անդրադարձանք արաբացած հայերին, վերլուծեցինք նրանց արաբացվելու գլխավոր պատճառները: Այս հոդվածում կուսումնասիրենք համշենահայերի թեման:

Հայկական պատմական տարածքներում բնակվող իսլամադավան հայությունը միասեռ չէ: Ուստի շատ հաճախ նրանց որոշ խմբերի եւ ենթախմբերի մասին խոսելիս խիստ վերապահությամբ պետք է օգտագործել «հայ» կամ «հայկականություն» եզրույթները: Այնուամենայնիվ, նրանց արմատներն ընդգծելու համար կարելի է կիրառել «հայկական ծագում ունեցող» բնութագրումը: Գիտական տեսանկյունից պայմանականորեն ճիշտ է կիրառել «իսլամադավան կամ այլադավան հայություն» բնորոշումը:

Այսպիսով՝ իսլամադավան հայության հիմնական խմբերից են համշենահայերը, որոնք, ըստ տարածման, բաժանվում են երկու խմբի.

ա. հայախոս համշենահայեր, որոնք ապրում են թուրք-վրացական սահմանից մինչեւ Ռիզեի շրջանն ընկած տարածքում,

բ. թուրքախոս համշենահայեր, որոնք բնակվում են հիմնականում Տրապիզոնի նահանգում:

Հայախոս համշենահայերն իրենց հոգեկերտվածքով մեզ ավելի մոտ են, եւ նրանց մեջ ընդգծված է հայկական ծագման գիտակցությունը: Վստահաբար, դրան նպաստել է հայախոս լինելը: Նրանք բացարձակ չեն թաքցնում կամ վերապահումով արտահայտվում իրենց հայկական արմատների մասին: Ավելին՝ թուրքերը նրանց անվանում են «էրմենի», այսինքն` հայեր: Թուրքական իշխանության ու հասարակության հետապնդումներից խուսափելու նպատակով հայախոս համշենահայերն իրենց անվանում են «համշենցիներ»: Առանձնահատուկ պետք է նշել, որ համշենցիները, ի հեճուկս թուրքական ճնշումների, մեծ մասամբ պահպանել են իրենց էթնիկ արմատների գիտակցումը:

Համշենահայերի մի ստվար հատված Թուրքիայից գաղթել է Ռուսաստանի Դաշնություն` հիմնականում բնակություն հաստատելով Սեւ ծովի ափամերձ տարածքներում, Կրասնոդարի երկրամասում, ինչպես նաեւ Աբխազիայում: Համշենահայերն ունեն իրենց բնորոշ բարբառը, որն առաջին հայացքից կարող է անհասկանալի թվալ մեզ: Սակայն բարբառի որոշ կանոնների ծանոթ լինելու շնորհիվ, կարելի է գրեթե ամբողջովին հասկանալ այն: Կրոնական գիտակցության պահպանմանը նպաստել է այն հանգամանքը, որ իսլամը տարածում չի գտել համշենահայության շրջանում: Սա նույնպես նրանց ավելի է մոտեցրել հայկական արմատներին ու ավանդույթներին: Բարեբախտաբար, հայախոս համշենահայերի մասին խոսելիս վստահաբար կարող ենք գործածել «հայ», «հայկական գիտակցություն ունեցող ժողովուրդ», «հայ քրիստոնյա» որակավորումները:

Ցավով պետք է նշել, որ նույն կերպ չենք կարող արտահայտվել թուրքախոս համշենահայերի մասին: Նրանց մոտ, կարելի է ասել, գրեթե ամբողջովին բացակայում է հայկականությունը, հայկական ծագման հիշողությունը: Անխոս դրան նպաստել են թուրքախոս լինելն ու մահմեդականության տարածումն իրենց շրջանում: Հանուն արդարության պետք է նշել, որ նրանք, ովքեր զբաղվել են սեփական արմատների ուսումնասիրությամբ, այսինքն` հայկական ծագումնաբանությամբ, իրենց կյանքի ընթացքում մկրտվել են քրիստոնեական ծիսակարգով եւ բացեիբաց խոսել հայկական արմատների մասին: Նրանք հիմնականում կրթված երիտասարդներն են: Սակայն, ցավոք, նման ներկայացուցիչների մատների վրա կարելի է հաշվել:

Ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ հայախոս ու թուրքախոս համշենահայերը, ի դժբախտություն մեզ, հակառակ ճամբարներում են. չեն ամուսնանում միմյանց հետ, խուսափում են շփումներից ու չեն ընդունում միմյանց` որպես նույն էթնոգիտակցությունը կիսող ժողովուրդ:

Այսպիսով՝ Թուրքիայի տարածքում ապրող հայերը որքանո՞վ ունեն հայկական ինքնության գիտակցում։ Ազգային գիտակցություն ձեւավորող մարդկանց մի մասը շոկի է ենթարկվում` բացահայտելով իր հայկական արմատները: Պատճառն այն է, որ ամբողջ կյանքում նրանք իրենց թուրք էին համարում, խոսում էին թուրքերեն, դավանում իսլամ ու ապրում դրա ավանդույթներով։ Այնուամենայնիվ, միամտություն կլինի նրանցից միանշանակ պատասխան սպասել «հա՞յ են, թե՞ թուրք» հարցին։

Թեգեր: Ազգային փոքրամասնություններՀամշենհայկական համայնք
Կիսվել1Tweet1Կիսվել
Մարիամ Ավագյան

Մարիամ Ավագյան

Ծնվել է 1996 թ. Երևանում: Ավարտել է Երևանի թիվ 186 միջնակարգ դպրոցը, այնուհետև` «Հայաստանում Եվրոպական քոլեջ» հիմնադրամը: 2015-2019 թթ. սովորել է Երևանի Վ. Բրյուսովի անվան պետական համալսարանի քաղաքագիտության բաժնում, իսկ 2021 թ. ավարտել է միջազգային հարաբերությունների մագիստրատուրան` ստանալով միջազգայնագետի որակավորում: Ներկայումս աշխատում է «Հայաստանի Հանրապետություն» պետական օրաթերթում, հրապարակում է հոդվածներ:

Նույնատիպ Հոդվածներ

Արցախցի երեխաների նկատմամբ շարունակվում է հանցանքը

Արցախցի երեխաների նկատմամբ շարունակվում է հանցանքը

Մարտի 25, 2023
Ակտիվանում է Հյուսիս-Հարավ համագործակցությունը

Փոխզիջումը չի կարող արցախահայության գոյությունը վտանգելու հաշվին լինել

Մարտի 25, 2023

Անակնկալներով լի ընտրություններ Թուրքիայում

Հայաստանն Իրանի համար կարեւոր նշանակություն ունի

Աշխարհը կորցնում է թե՛ խաղաղությունը եւ թե՛ արժանապատվությունը

Անդրադարձ՝ ողբերգական տարելիցի առթիվ

Տարածաշրջանային նախագծերը եւ Հայաստանի դերակատարությունը

Անվտանգության հարցերը պետք է միշտ օրակարգում մնան

Հաջորդ Հոդվածը
Ինչի՞ համար կարող եք զղջալ օր ծերության

«Ահա Աստուծոյ Գառը, որ վեր է առնում աշխարհքի մեղքը»

Կործանված «Տիտանիկի» փրկված հայ ուղեւորը…

Կործանված «Տիտանիկի» փրկված հայ ուղեւորը...

Ամենաընթերցվածը

  • «Պետք է գտնենք այն լուծումները, որոնք կխթանեն բարձր արժեք ստեղծող արտադրությունների զարգացումը»

    «Պետք է գտնենք այն լուծումները, որոնք կխթանեն բարձր արժեք ստեղծող արտադրությունների զարգացումը»

    4 Կիսվել են
    Կիսվել 2 Tweet 1
  • ՀՀ-ն ատոմային էներգետիկայի ոլորտում պետք է շարունակի ամրապնդել իր դիրքերը

    1 Կիսվել են
    Կիսվել 0 Tweet 0
  • Աշխարհաքաղաքական խառնամարտ

    10 Կիսվել են
    Կիսվել 4 Tweet 3
  • Որպեսզի չշարունակվեն մայիսները, նոյեմբերներն ու սեպտեմբերները

    1 Կիսվել են
    Կիսվել 0 Tweet 0
  • «Հպարտ եմ, որ հայ եմ, հպարտ եմ, որ հայ եմ ծնվել…»

    1 Կիսվել են
    Կիսվել 0 Tweet 0

Սոցցանցեր

Ցանկ

  • Հանրապետություն
  • Միջազգային
  • Սոցիում
  • Սփյուռք
  • Հոգեւոր
  • Մշակույթ
  • Այլք

Օգտակար Հղումներ

  • Armenpress
  • Armenpress | History
  • Республика Армения
  • Պատմություն
  • Հեղինակներ

Մեր Մասին

Հայաստանի Հանրապետություն՚ օրաթերթը ստեղծվել է 1990 թ.

Ներկայում օրաթերթը հրատարակվում է «Արմենպրես» լրատվական գործակալության կողմից:

 

Հասցե՝ Հայաստանի Հանրապետություն, ք. Երեւան, Արշակունյաց պող. 4, 13-14-րդ հարկեր Հեռ.՝ + (374 10) 52-57-56, Էլ-փոստ՝ [email protected]: Գովազդի համար`+(374 10) 52-69-74, +(374 96) 45-19-38, Էլ-փոստ՝ [email protected]

Ոչ մի արդյունք
Կարդալ ամբողջը
  • Հանրապետություն
  • Միջազգային
  • Սոցիում
  • Սփյուռք
  • Հոգեւոր
  • Մշակույթ
  • Այլք

Հասցե՝ Հայաստանի Հանրապետություն, ք. Երեւան, Արշակունյաց պող. 4, 13-14-րդ հարկեր Հեռ.՝ + (374 10) 52-57-56, Էլ-փոստ՝ [email protected]: Գովազդի համար`+(374 10) 52-69-74, +(374 96) 45-19-38, Էլ-փոստ՝ [email protected]

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist