Արդեն 30 տարուց ավելի է, ինչ Հայաստանի անվտանգության համակարգի առաջնային բաղադրիչին՝ ՀԱՊԿ-ին մրցակից համակարգ է ձեւավորվում տարածաշրջանում՝ Թուրքիայի գլխավորած թյուրքալեզու պետությունների դաշինքի տեսքով: Անկարան իր նախաձեռնությունը կյանքի է կոչում դանդաղ, բայց հաստատուն քայլերով: Սովորաբար թյուրքալեզու պետությունների միավորման գործընթացն իրականացվում է այդ երկրների մերձեցման տարբեր ձեւաչափերում՝ սկսած կրթամշակութայիններից, վերջացրած ռազմաքաղաքականներով:
Օրերս Ղրղզստանում կայացավ Թյուրքալեզու երկրների հատուկ ծառայությունների 24-րդ կոնֆերանսը, որին մասնակցում էին Թուրքիայի, Ադրբեջանի, Ղազախստանի, Ղրղզստանի եւ Ուզբեկստանի համապատասխան գերատեսչությունների ներկայացուցիչներ: Հատկանշական է, որ, ի տարբերություն մյուս պետությունների, Ադրբեջանն այդ աշխատանքային հանդիպմանը մասնակցում էր երկու պաշտոնյայով: Կոնֆերանսին մասնակցում էին Ադրբեջանի պետական անվտանգության ծառայության ղեկավար Ալի Նաղիեւը եւ արտաքին հետախուզության կազմակերպության պետի տեղակալ Սամիր Իսմայիլովը, իսկ Թուրքիայից ներկա էր ազգային հետախուզական կազմակերպության ղեկավար Հաքան Ֆիդանը:
Ղրղզստանի նախագահ Սադիր Ժապարովը, ընդունելով հանդիպման մասնակիցներին, հայտարարել է, թե թյուրքական երկրների հետախուզական կազմակերպությունները պետք է ուշադրություն դարձնեն Միջին Արեւելքում եւ Աֆղանստանում ահաբեկչական գործունեության աճին, որ հասել է որոշ երկրների տարածքային ամբողջականությանը սպառնացող չափերի։ Նրա խոսքով՝ հանդիպման ժամանակ անցկացվող քննարկումները կարեւոր ներդրում կլինեն թյուրքական աշխարհի անվտանգության ապահովման եւ այլ գլոբալ խնդիրների կարգավորման համար։
Այստեղ պետք է հիշատակել Հայաստանի ուղղությամբ վերջին շրջանում Բաքվից հնչող անհեթեթ հայտարարությունները «հայկական ռեւանշիստական ուժերի» մասին: Դա թույլ է տալիս մեզ եզրակացնել, որ Ադրբեջանը հեռու գնացող նպատակներ ունի եւ թյուրքական երկրների անվտանգության օրակարգ կարող է մտցնել հայկական պետություններից իբր եկող սպառնալիքների հարցը եւ այդ ամբողջ կառույցն օգտագործել իր զավթողական քաղաքականության համար: Վերեւում ներկայացրած պատկերն ավելի ամբողջական կլինի, եթե արձանագրենք, որ 1998 թ. ստեղծված Թյուրքալեզու երկրների հատուկ ծառայությունների կոնֆերանսի անդամ են ՀԱՊԿ 6 պետությունից երկուսը՝ Ղազախստանը եւ Ղրղզստանը: Ուզբեկստանը կառույցին միացել է 2018 թ.։
Թյուրքալեզու երկրների հատուկ ծառայությունների կոնֆերանսն ամբողջությամբ տեղավորվում է տարածաշրջանում ՀԱՊԿ-ին, մեղմ ասած, այլընտրանքի ձգտող թյուրքական պետությունների դաշինքի ռազմավարության մեջ: Համագործակցության այս ձեւաչափը հատկապես ակտիվացավ 2020 թ. Արցախի Հանրապետության դեմ սանձազերծված ագրեսիայից հետո: Այսօր արդեն Ադրբեջանի զինուժը, ողջ երկիրն անցել են Թուրքիայի վերահսկողության ներքո, եւ այդ երկիրը կտրուկ հաճախակիացրել է դեպի Արեւելք իր ազդեցությունը տարածելուն ուղղված քայլերը: Այս ողջ գործընթացը միանշանակ ծավալվում է ոչ միայն ՌԴ-ի ազդեցության թուլացման, այլեւ նրա ձեւավորած ռազմաքաղաքական դաշինքի՝ ՀԱՊԿ-ի հաշվին:
Վերեւում շարադրված գործընթացների եւ նպատակների համատեքստում են դիտարկվում նաեւ Ադրբեջանը Մեղրիով Նախիջեւանին եւ Թուրքիային միացնող հաղորդակցության ուղու շուրջ ծավալվող խմորումները: Թուրքիան ցանկանում է, որ իր տարածքները Ադրբեջանին եւ թյուրքական աշխարհի մյուս պետություններին կապող այդ ճանապարհը վերահսկելի չլինի, ընդ որում՝ ոչ միայն Հայաստանի, այլեւ առաջին հերթին ՌԴ-ի կողմից: Սա է պատճառը, որ այսօր Ադրբեջանը՝ Անկարայի դրդմամբ, դժկամությամբ է քննարկում Մեղրիով նախատեսված ճանապարհի անվտանգությունը ՌԴ զինված ուժերի միջոցով ապահովելու հնարավորությունը: Ավելին՝ այսօր Բաքուն եւ Անկարան ավելի հակված են այդ ճանապարհներին տեսնել միայն ՀՀ զինված ուժերին, քան նրանց կողքին նաեւ ռուս զինվորներին, ինչը նրանց հնարավորություն կտա Ռուսաստանին զրկել տարածաշրջանի ազդեցության եւս մեկ լծակից, որն ամբողջովին տեղավորվում է Թյուրքական աշխարհի միավորման, ասել է թե՝ Պանթյուրքիզմի հակառուսական մարտավարության տրամաբանության մեջ:
