Հարավային Կովկասում սահմանների փոփոխության անթույլատրելիության մասին բարձր մակարդակով հաճախակի արվող հայտարարություններին զուգահեռ՝ Իրանն ակտիվացրել է նաեւ գործնական քայլերն այդ ուղղությամբ: Տարածաշրջանային գրեթե բոլոր հանդիպումների ժամանակ Իրանը շեշտում է իր հյուսիսում հարեւան երկրների սահմանների փոփոխության անթույլատրելիության մասին:
Իրանի Իսլամական Հանրապետության ղեկավարությունը, բնականաբար, նկատի ունի ՀՀ-ի սահմանները՝ Թուրքիայից եւ Ադրբեջանից պարբերաբար հնչող «միջանցք» եզրույթին ի պատասխան: Վերջին անգամ սահմանների խախտման անթույլատրելիության մասին հայտարարությամբ հանդես եկավ Իրանի ԱԳ նախարարը՝ ՌԴ ԱԳ նախարարի հետ հանդիպման ժամանակ: Ակտիվացած գործնական քայլերի շրջանակներում ՀՀ-ի հարավային հարեւանը Սյունիքի մարզկենտրոն Կապանում բացեց հյուպատոսություն, իսկ օրերս հայտարարվեց Հայաստան Իրանի Ատրպատականի նահանգապետ Աբեդին Խորամի գլխավորած պատվիրակության ժամանման մասին։
ՀՀ-ին սահմանակից Ատրպատականի նահանգապետն անշեղորեն իրականացնում է այդ երկրի արտաքին քաղաքական գծի պահանջները: Նա այցելել է նաեւ Ադրբեջան, ինչը խոսում է այդ երկրում Իրանի ազդեցությունը մեծացնելու ցանկության մասին: Մինչ Հայաստան գալը նահանգապետ Աբեդին Խորամին ասել է, որ հարեւան երկրների հետ հարաբերությունների զարգացումը եւ տարածաշրջանային շուկաներում ակտիվ ներկայությունը դիվանագիտության ոլորտում Իրանի կառավարության քաղաքականության հիմնական ու ռազմավարական ուղղություններից են:
Իրանի պաշտոնական շրջանակների ներկայացուցիչը Հայաստան է ժամանել հստակ առաջարկներով: Նրա խոսքով՝ մաքսային եւ տրանսպորտային խնդիրներից զատ, ՀՀ պաշտոնյաների հետ կքննարկվի նաեւ հայ-իրանական սահմանին համատեղ առեւտրային եւ տեխնոլոգիական քաղաքների ստեղծման հարցը։ Այցի ընթացքում նախատեսված են հանդիպումներ ու բանակցություններ պետական պաշտոնյաների, նրանց թվում` էկոնոմիկայի, շրջակա միջավայրի, տարածքային կառավարման եւ ենթակառուցվածքների նախարարների հետ։
Առեւտրաշրջանառության խթանումն այսօր առաջնային տնտեսական անվտանգության հարց է դարձել ողջ աշխարհում, եւ երկու հարեւան պետությունների միջեւ այն մեծացնելը տնտեսական անվտանգության կարեւոր բաղադրիչներից է, առավել եւս, որ Թեհրանի եւ Երեւանի միջեւ այդ ոլորտում մեծ ներուժի թերիրացման իրողություն կա: 2021 թ. Իրանի Իսլամական Հանրապետության հետ 502.8 մլն ԱՄՆ դոլարի ապրանքաշրջանառություն է արձանագրվել: Այն 2020-ի նկատմամբ ավելացել է 25.2 տոկոսով։ 2022 թ. առաջին 6 ամիսներին 2021-ի նույն ժամանակի համեմատ այստեղ մեծ աճ է գրանցվել: Ընթացիկ կես տարում արձանագրվել է 307 մլն դոլարի առեւտրաշրջանառություն՝ նախորդ տարվա 224 մլն-ի դիմաց: Հարեւան պետությունների միջեւ այս ցուցանիշը հեռու է բավարար լինելուց, սակայն այստեղ զգալի գործոն են նաեւ միջազգային պատժամիջոցները, որոնց ազդեցության տակ է Իրանն արդեն մի քանի տասնամյակ:
Պակաս կարեւոր չէ տեխնոլոգիական համատեղ քաղաք կառուցելու մասին հայտարարությունը: Գտնվելով երկարատեւ մեկուսացման մեջ՝ Իրանը խթանել է համապատասխան ճյուղը, այսօր աշխարհում նանոտեխնոլոգիաների զարգացման առումով 6-րդ երկիրն է, եւ այդ ոլորտում համագործակցությունը կարեւոր ու հեռանկարային արդյունքներ կարող է արձանագրել Հայաստանի համար: Նանոտեխնոլոգիաներն այսօր առաջնային տեղ ունեն ռազմական արդյունաբերության մեջ: Այս բնագավառում նույնպես Իրանը զգալի առաջընթաց ունի, հատկապես ԱԹՍ-ների արտադրության հարցում, ինչն առաջնային կարեւորությոըն ունի ժամանակակից սպառազինություններ ունենալու գործընթացում:
Հայ-իրանական համագործակցության սերտացումը մեծ նշանակություն ունի նաեւ ՀՀ ամենահեռավոր մարզի՝ Սյունիքի զարգացման առումով, ուստի առեւտրի եւ ՏՏ ոլորտներում համագործակցության խորացումը բխում է երկու պետությունների առաջնային շահերից, մասնավորապես, այն ձեռնտու է հարեւան մարզերի զարգացման առումով:
