Ոչ մի արդյունք
Կարդալ ամբողջը
ԱՐԽԻՎ
Հայաստանի Հանրապետություն
Շաբաթ, Մայիսի 17, 2025
  • Հանրապետություն
  • Միջազգային
  • Սոցիում
  • Սփյուռք
  • Հոգեւոր
  • Մշակույթ
  • Այլք
Հայաստանի Հանրապետություն
  • Հանրապետություն
  • Միջազգային
  • Սոցիում
  • Սփյուռք
  • Հոգեւոր
  • Մշակույթ
  • Այլք
Ոչ մի արդյունք
Կարդալ ամբողջը
Հայաստանի Հանրապետություն
Ոչ մի արդյունք
Կարդալ ամբողջը
Գլխավոր Այլք

Մելիք-Հայկազյանների նստավայրը՝ Քաշաթաղ-Մելիքաշենը

Հոկտեմբերի 1, 2021
Այլք
Մելիք-Հայկազյանների նստավայրը՝ Քաշաթաղ-Մելիքաշենը
20
ԿԻՍՎԵԼ ԵՆ
2k
ԴԻՏՈՒՄ
Share on FacebookShare on Twitter

Սա Հայաստան է, եւ վերջ…

Լեոնիդ Ազգալդյան

Ստեփանոս Օրբելյանի «Սյունիքի պատմություն» գրքում Քաշաթաղ բնակավայրի մասին հիշատակվում է 1 անգամ՝ որ Տաթեւի հարկատու բնակավայրերից էր եւ տալիս էր նվազագույն 6 դրամ հարկաչափ։ Իսկ այն հանգամանքը, որ նույն Օրբելյանի օրոք գավառն էր կոչվում Քաշաթաղ կամ Քշթաղ, նշանակում է՝ այս բնակավայրն է եղել գավառի մելիքանիստը, եւ այդ պատճառով է նրա անունը տարածվել գավառի վրա։

Ապարանքը մելիքական համալիրի մասն է։ Կառուցել է Քաշաթաղի մելիքության հիմնադիր, Պռոշյաններ հայ իշխանական տոհմի ամենակրտսեր ճյուղի առաջին ներկայացուցիչ Մելիք-Հայկազյան Ա-ն, եւ եղել է Քաշաթաղի մելիքության առաջին նստավայրը։ Կանգուն է եղել 15-18-րդ դարերում։ Մինչեւ 20-րդ դարի ավարտը շինությունն ավերակ վիճակում է եղել։ Ծիծեռնավանքից մոտ 1 կմ հարավ է՝ Աղավնոյի ձախ ափին։ Այստեղ՝ ժայռերով հարուստ սարի ստորոտում, պահպանվել է Քաշաթաղի Մելիք-Հայկազյանների դղյակ-ապարանքը, որը պատված է եղել հզոր պարսպով։ Ըստ պատմաբան Մորուս Հասրաթյանի` «Հռչակավոր Ծիծեռնավանքից ոչ հեռու՝ Աղավնո գետի մոտ գտնվող Քաշաթաղ ավանի (հետագայում՝ քրդաբնակ Սուլթանքենդ) մեջ պահպանված երկհարկանի քարաշեն դղյակի (կողքի կամարաշար ավերակով) կառուցումը, անտարակույս, պատկանում է Մելիք Հայկազին՝ 15-րդ դարավերջերին»։

Այս ապարանքը պահպանվել էր կիսաքանդ վիճակում։ 80-ական թվականներին ադրբեջանցիներն իրենց ճաշակով նորոգել էին։ 1993 թ. գարնանը տարածքի վերջնական ազատագրումից հետո հնարավոր եղավ հիմնանորոգել արդեն հայոց ճաշակով եւ դարձնել հյուրատուն։ Հուշարձանից պահպանվել էր երկհարկանի թաղակապ հորինվածքով դղյակը՝ կից սյուներով ու սենյակներով, որոնք այժմ հյուրատան ննջարաններ են։ Ապարանքի պարիսպն ունի 1 բուրգ-աշտարակ։ Տարածքը բարեկարգելու ժամանակ հողի տակից գտնվեց խաչքար, որը կոտրված է 2 մասի, իսկ հայատառ արձանագրությունը՝ ջնջված։ Հուշարձանագետ Սամվել Կարապետյանը տեղեկացնում է՝ հուշարձանը 1985 թ. ուսումնասիրել է ճարտարապետ Արտակ Ղուլյանը եւ տվել ճարտարապետական նկարագրությունը. «Ապարանքի յատակագծային ու ծաւալային ձեւերում կիրառուած յօրինվածքային լուծումները, շարունակութիւնը լինելով 12-14-րդ դարերի Խաչենի ու Վայոց ձորի իշխանական պալատներից աւանդուած ձեւերի, իրենց հետագա լայն տարածումն են գտել 17-18-րդ դարերի մելիքական ապարանքներում, որոնցով այնքան հարուստ է Ղարաբաղ-Զանգեզուրը»։ 2020 թ. Մելիք Հայկազյանների ապարանքում դարձյալ վերանորոգման աշխատանքներ կատարվեցին: Կորոնավիրուսի տարածման դեպքում ապարանքը ծառայելու էր որպես մեկուսարան հիվանդների համար: Ուրախալի է՝ մեծ ծավալով չտարածվեց չարիք-հիվանդությունը, բայց ողբալի է՝ առանց կռվի թուրքին հանձնեցինք մեր հզոր մելիքների նստավայրը:

Մկնատամի Խաչ մատուռ եկեղեցի

Փոքր՝ 4,5-3,15 մ չափերով սրբատուն է Մկնատամի Խաչը։ Ներկայիս Տանձուտ գյուղից մոտ 1 կմ հյուսիս-արեւմուտք է՝ Աղավնոյի աջափնյա Սթունիս վտակի մոտ։ Թառած է քարաժայռին։ Սրբատան հարավային պատին կից կա մեկ այլ կառույց՝ 5,25-5,15 մ չափերով, որը, հավանաբար, եղել է գրապահոց։ Մատուռի ծածկը պահպանվել է, իսկ գրապահոց-գրադարանը, որ նույնպես եղել է թաղածածկ, այժմ տանիք չունի։ Ըստ բանավոր զրույցների՝ սրբատունը կոչվում է Մկնատամի Խաչ այն պատճառով, որ այստեղ ուխտի են եկել հիմնականում «մկնատամ» հիվանդություն ունեցողները, այդ թվում նաեւ՝ մահմեդականներ։ Հուշարձանագետները համարում են, որ սրբատունը կառուցվել է 12-13-րդ դարերում: Ճարտարապետական հորինվածքով համապատասխանում է այդ ժամանակաշրջանի հոգեւոր կառույցներին։ Միանավ, թաղածածկ շինություն է։ Միակ մուտքը, որ շրջափակված է զարդանախշերով, ունի 113 սմ բարձրություն, 52 սմ լայնություն՝ առանց զարդանախշերի։ Մուտքի վերին մասում եւ Սուրբ խորանին գեղեցիկ հորինվածքով մեկական պատուհան կա։

Մկնատամի Խաչը կիսաքանդ վիճակում է։ Մատուռը պահպանվել է ամբողջությամբ, սակայն տանիքի սրբատաշ բազալտե սալիկների մի մասը ցած է թափված, քանդված է նաեւ արտաքին ձախանկյան ստորին մասը, հատակն ամբողջությամբ քանդված է, բացակայում է խորանի սեղանաքարը։ Գրապահոցի տանիքն ամբողջությամբ քանդված է, պատերի մեջ  պահպանվել են խորշերը, որոնց մեջ ամենայն  հավանականությամբ պահվել են գրքեր, մատյաններ։ Գրապահոցի մուտքը, որը արեւելյան կողմում է՝ պահպանված է, մուտքի աջ կողմից՝ վերին եւ ստորին սալիկների վրա պահպանվել են ծխնիների փոսորակները, իսկ ձախ կողմի անկյունաքարին՝ նիգի փոսորակը։ Մատուռ-եկեղեցին տարածքների ազատագրումից հետո չի օծվել։ Մատուռը կառուցված է սրբատաշ կապտավուն բազալտից եւ կրաշաղախից, իսկ գրատունը՝ կոպտատաշ քարից ու կրաշաղախից։ Սա կարող է նշանակել, որ գրատունը եւ մատուռը կառուցվել են տարբեր ժամանակահատվածներում։

Այն բլուրի ստորին հատվածում, որի վրա մատուռ-եկեղեցին է, կան քարանձավներ, որոնք, հավանաբար, ժամանակին եղել են բնակելի։ Եկեղեցու դիմաց գտնվող բլրի վրա պահպանվել են նախաքրիստոնեական շրջանի դամբարանադաշտ եւ բնակատեղի, ինչպես նաեւ՝ վաղ միջնադարյան ամրոցի պարիսպներ։ Նույն անվամբ սրբավայրեր են եղել Շատախի Թաղգյուղի մոտ, Արցախի տարբեր վայրերում։

Թեգեր: պատմությունՔաշաթաղ
Կիսվել8Tweet5Կիսվել1
Զոհրաբ Ըռքոյան

Զոհրաբ Ըռքոյան

Զոհրաբ Բուրաստանի Ըռքոյանը ծնվել է 1958 թ. նոյեմբերի 26-ին ՀԽՍՀ Մարտունու շրջանի Գեղհովիտ գյուղում, բանվորի ընտանիքում: 1966 թ. ընդունվել և 1974 թ. ավարտել է Գեղհովիտի Ալ. Մյասնիկյանի անվան միջնակարգ դպրոցի 8-րդ դասարանը և նույն թվականին ընդունվել Երևանի մեքենաշինական տեխնիկում, ավարտել 1978 թ.: 1980 թ. փետրվարին աշխատանքի է ընդունվել Երևանի քաղաքային էլեկտրատրանսպորտի վարչության նորոգման մեխանիկական գործարանում: 1985-91 թթ. ընդունվել և ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետը: 1991-96 թթ. աշխատել է Մասիսի շրջանի դպրոցներում՝ հայոց լեզվի և գրականության ուսուցիչ: 1996 թ. մարտի 1-ից մինչև սեպտեմբերի 15-ը աշխատել է Երևանի պետական համալսարանի «Երևանի համալսարան» պաշտոնաթերթի խմբագրությունում՝ որպես պատասխանատու քարտուղար: 1996 թ. սեպտեմբերից մինչև 2010 թ. օգոստոսի վերջն աշխատել է ԼՂՀ Քաշաթաղի շրջանի ԿՄՍԵ վարչությունում՝ առաջատար մասնագետ, այնուհետև` նույն վարչության պետի տեղակալ: 2010-ից մինչ օրս Քաշաթաղի շրջանային «Մերան» թերթի գլխավոր խմբագիրն է։ 1989-1994 թթ. մասնակցել է ՀՀ և Արցախի սահմանների պաշտպանական և ազատագրական մարտերին: Նույն ժամանակ ռեպորտաժներով հանդես է եկել ՀՀ լրատվական միջոցներով: «Արծիվներն ամպերի մեջ են» գրքի և «Մեր Քաշաթաղը» լուսանկարների ալբոմի հեղինակ է։ Մարտական, կրթամշակութային և այլ բնագավառներում ցուցաբերած ծառայության համար պարգևատրվել է ՀՀ ՊՆ «Գարեգին Նժդեհ», «Անդրանիկ Օզանյան» գերատեսչական մեդալներով։ Արցախի Հանրապետության նախագահ Ա. Ղուկասյանի կողմից արժանացել է «Մարտական ծառայություն» մեդալի, իսկ Բ. Սահակյանի կողմից՝ «Վաչագան Բարեպաշտ» շքանշանի։ Քաշաթաղի շրջանում կրթության համակարգում ունեցած նվիրումի համար արժանացել է ՀՀ ԿԳ նախարարության Ոսկե հուշամեդալի և պատվոգրերի, ԼՂՀ կառավարության պատվոգրի։ Քաշաթաղի շրջանում ՀՀ Երկրապահ կամավորականների միության հիմնադրման և հետագայում բաժանմունքի աշխատանքներում ունեցած ծառայությունների համար արժանացել է ՀՀ ԵԿՄ հուշամեդալի, ՀՀ ԵԿՄ «20-ամյակ» և այլ մեդալների, պատվոգրերի, «Հատուկ գնդի» պատվոգրի։ Քաշաթաղի շրջանի կայացման գործում ունեցած ծառայությունների համար ԱՀ վարչապետ Ա. Հարությունյանի կողմից պարգևատրվել է «Հուշամեդալով»։ 2014 թ. օգոստոսին մասնակցել է Արցախի սահմանների պաշտպանության մարտերին՝ Մատաղիսում։ 2016 թ. ապրիլի սկզբից մինչև հունիսի վերջը մասնակցել է Արցախի սահմանների պաշտպանությանը, լուսաբանել առաջնագծում կատարվող իրադարձությունները։ 2020 թ. պատերազմի օրերին աշխատել է շրջանային ՔՊ շտաբում, նաև Բերձորի իր բնակարանը տրամադրել Արցախին օժանդակող կազմակերպություններին, աջակցել նրանց աշխատանքին, կազմակերպել սննդի, հագուստի և այլ անհրաժեշտ իրերի ներկրում Արցախ։ ՀՀ ԵԿՄ անդամ է, Քաշաթաղի տարածքային բաժանմունքի փոխնախագահն էր մինչև 2020 թ. նոյեմբերը: Ամուսնացած է, ունի երեք դուստր:

Նույնատիպ Հոդվածներ

Հետաքրքիր է իմանալ

Հետաքրքրական է

Մայիսի 30, 2023
Պատմության հետագծով

Պատմության հետագծով

Մայիսի 30, 2023

ՀՀ-ում առաջին էքսկուրսիոն քարանձավը հասանելի է այցելուներին

Հետաքրքրական է

Պատմության հետագծով

Իսկ մենք գիտե՞նք մեր «Դոկտոր Մահին»…

Հետաքրքրական է

Պատմության հետագծով

Հաջորդ Հոդվածը
Երախտապարտ հայ ժողովրդի կողմից

Երախտապարտ հայ ժողովրդի կողմից

Փարիզն ազնավուրացրած… Ազնավուրը

Փարիզն ազնավուրացրած… Ազնավուրը

Ամենաընթերցվածը

  • Բերդաձորը՝ հերոսացման խորհրդանիշ

    Բերդաձորը՝ հերոսացման խորհրդանիշ

    14 Կիսվել են
    Կիսվել 6 Tweet 4
  • Ինչպես հաշվարկել գումարի չափը

    125 Կիսվել են
    Կիսվել 50 Tweet 31
  • Ինչ իրավունքներ ունեն հղիներն ու մինչեւ 3 տարեկան երեխա խնամող աշխատողները

    426 Կիսվել են
    Կիսվել 170 Tweet 107
  • Գեղանկարչի անհատական ցուցահանդեսը

    3 Կիսվել են
    Կիսվել 1 Tweet 1
  • Հայաստանի ջրաղացները կարող են զբոսաշրջության զարգացման լուրջ խթան դառնալ

    13 Կիսվել են
    Կիսվել 5 Tweet 3

Սոցցանցեր

Ցանկ

  • Հանրապետություն
  • Միջազգային
  • Սոցիում
  • Սփյուռք
  • Հոգեւոր
  • Մշակույթ
  • Այլք

Օգտակար Հղումներ

  • Armenpress
  • Armenpress | History
  • Республика Армения
  • Պատմություն
  • Հեղինակներ

Մեր Մասին

Հայաստանի Հանրապետություն՚ օրաթերթը ստեղծվել է 1990 թ.

Ներկայում օրաթերթը հրատարակվում է «Արմենպրես» լրատվական գործակալության կողմից:

 

Հասցե՝ Հայաստանի Հանրապետություն, ք. Երեւան, Արշակունյաց պող. 4, 13-14-րդ հարկեր Հեռ.՝ + (374 10) 52-57-56, Էլ-փոստ՝ [email protected]: Գովազդի համար`+(374 10) 52-69-74, +(374 96) 45-19-38, Էլ-փոստ՝ [email protected]

Ոչ մի արդյունք
Կարդալ ամբողջը
  • Հանրապետություն
  • Միջազգային
  • Սոցիում
  • Սփյուռք
  • Հոգեւոր
  • Մշակույթ
  • Այլք

Հասցե՝ Հայաստանի Հանրապետություն, ք. Երեւան, Արշակունյաց պող. 4, 13-14-րդ հարկեր Հեռ.՝ + (374 10) 52-57-56, Էլ-փոստ՝ [email protected]: Գովազդի համար`+(374 10) 52-69-74, +(374 96) 45-19-38, Էլ-փոստ՝ [email protected]

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist