Ռաֆ Բարաթյանի պոեզիայի մասին պատկերացումներս գերազանցեցին իմ սպասելիքները, երբ օրերից մի օր Վանաձորից ինձ հասան նրա բանաստեղծությունների հինգ ժողովածուները, որոնց շապիկների նրբաճաշակ ձեւավորումները նույնքան համահունչ են դրանց բովանդակային մտածողությանը… Մեծ բավականությամբ ընթերցեցի Ռաֆի բոլոր հինգ գրքերը («Մինչ արեւագալ», «Նռնաքարի հետքը», «Մենապար», «Չու», «Խրամատի սրտագիր»): Եվ համոզվեցի, թե տարիների հետ ինչպես է նա «աճել», ինքնամաքրվել, հաստատուն ու ավելի համոզիչ դարձրել սեփական ձայնը՝ պայմանավորված ժամանակի բարդ ու հակասական, իրարամերժ երեւույթներով, ողբերգական իրադարձություններով, տառապալից իրավիճակներով, կայացել որպես բանաստեղծ, մտավորական, ով մտահոգ լինելով երկրի ճակատագրով՝ պատրաստ է հազարավոր հայորդիների նման սեփական կյանքը զոհել, որպեսզի «խաղաղ եւ անհոգ անցնեն մանուկների գիշերներն ու ցերեկները»…
Բազմաշերտ եւ տարողունակ է Ռ. Բարաթյանի ստեղծագործությունների շրջանակը: Հայրենիք, սեր, մայրական սեր, Լոռու անկրկնելի, զարմանահրաշ ու խորհրդավոր բնաշխարհ, համազգային եւ համամարդկային արժեքների շուրջ փիլիսոփայական դիտարկումներ, Արցախյան պատերազմ… Եվ ինչ թեմայի էլ նա «ձեռք է զարկում», թախծի միջից անգամ լուսավոր տողեր են ճառագում, հոգիդ ջերմանում է նրա խոսքից, բառի ընտրությունից, որոնք քեզ «ուղեկցում» են բանաստեղծի երեւակայության աշխարհ՝ ընկալելու նրա հոգու ճիչը, աղերսներն ու տագնապները…
Գերզգայուն է նրա պատկերային համակարգը, գունեղ ու պտղաբեր: Երբեմն պատկերների կառուցվածքային հագեցվածության աստիճանն այնքան բարձր եւ խորքային, համոզիչ է լինում, որ մի պահ թվում է, թե հեղինակի մի ձեռքին գրիչ է, մյուսին՝ վրձին, որոնց արարման արդյունքում նորանոր լայնածավալ կտավներ են ծնվում: Ընդ որում՝ ցանկացած ստեղծագործություն գույների ներդաշնակությունից թանձրանում, իմաստավորվում է, ընթերցողին տանում ճշմարիտ պոեզիայի դուռը: Ու ավելի ես համոզվում այն իրողության մեջ, որ Մեծն լոռեցու ծննդավայրը, հայրենի հողն ու ջուրը շարունակում են ծնել ու սնել իրենց տաղանդավոր զավակներին, զորացնել ու պահպանել գրական հարուստ ավանդույթները: Իր սերն ու խոնարհումը բերելով արձակի մեծ վարպետին՝ Ռաֆը Հրանտ Մաթեւոսյանին նվիրված բանաստեղծության մեջ թախիծը փորձում է միահյուսել աշնան արեւին.
Քո թաց աչքերը որոնում են
Այն կանաչ-կարմիր աշխարհը,
Որի բաց երկնքի տակ
Հին լեռ է Աշնան արեւը,
Ու որի սիրտը Ծմակուտն է՝
Քո բառեր դարձած ծառերով,
Քո՝ ծառեր դարձած բառերով…
Սիրո հարցում եւս անկեղծ է բանաստեղծը ու գովերգելիս ավելորդ պաճուճանքների չի դիմում, փոքրածավալ ստեղծագործության մեջ կարողանում է մի քանի տողում հստակեցնել ասելիքը եւ քննությունից հաղթող դուրս գալ.
Երբ աչքերիս նայեցիր՝
Տառեր ծնվեցին,
Երբ շուրթերիդ հպվեցի՝
Բառեր ծնվեցին:
Ու բարուրեցի նրանց
Եվ մի բանաստեղծությամբ
Շոյեցի մարմինդ…
Կարճասացության տեսանկյունից Ռ. Բարաթյանի խոսքը կատարյալ է ու իմաստային նոր երանգներ է ստանում, հատկապես՝ հայրենիքին, մորը ձոնած բանաստեղծական շարքերում, որտեղ որդիական սերը սահման չի ճանաչում. «Երանի բառիս ողկույզը մշտապես քո շուրթերից քաղցրանա, մայր իմ»: Կամ.
Ամեն անգամ,
Երբ առեւտրի կենտրոնում
Որեւէ տաք հագուստ եմ տեսնում,
Ուզում եմ գնել եւ հագցնել
Մորս մասին բանաստեղծությանը,
Որ նա չմրսի…
Քառասունչորսօրյա պատերազմն իր դաջվածքը, ծանր հետագիծն է թողել նաեւ Ռաֆի խռովահույզ հոգում, որ տակնուվրա է լինում նահատակված տղաների կորստի ցավից ու կարոտից, եւ «Ամեն ժամ զինվորական մի զույգ կոշիկ, մի համազգեստ, մի ուսապարկ եւ ինքնաձիգ նրան է փնտրում»: Հոգեվիճակի արտահայտման ցնցող մեկ այլ օրինակ բերենք: Բանաստեղծությունն իրեն դրել է տետրի մեջ ու «բերանը ջուր առած՝ աչքերն է սրբում», իսկ հոր եւ մոր արցունքները «հեռաձայնում» են Արցախ: Պոետն ապրում է հայրենիքի ցավով ու նրա ճակատագրի մասին սրտի դողոցքով է խոսում, քանի որ ամեն երեկո թշնամին տաք արյան կողքին նստում, նոր դավեր է մոգոնում… Ահա թե ինչպես է հեղինակն արտահայտում իր ապրումները վտանգված հայրենիքի ու նրա զինվոր հայորդու նկատմամբ.
Հայաստան-Արցախ
Մոր ափերի մեջ ծաղկող
Միակ հողակտորը,
Որպես միակ ծլունակ սերմ
Զինվորի մարմինն է ցանվում
Անմահության մատներով…
Կարծում եմ՝ մեկնաբանությունների կարիք չկա, մանավանդ ամեն ինչ հրաշալի է ասված: Մնում է ըմբոշխնած ստեղծագործությունների համար ամուր սեղմել Ռաֆի ձեռքն ու ասել՝ շարունակիր խիզախել, քեզ նման տաղանդավոր պոետների կարիք այսօր շատ ունի հայրենիքը:
