Հայ-իրանական հարաբերությունների օրօրի ջերմացող մթնոլորտն ակնհայտորեն նկատելի է նաեւ գրական-մշակութային ոլորտում: Ասվածի վկայությունն է օրեր առաջ Հայաստանի գրողների միությունում կայացած «Իրանի արեւը» մեծարժեք գրքի շնորհանդեսը, որի ընթացքում էլ որոշվեց հերթական միջոցառումը նվիրել պարսկական նորօրյա գրականությանը, նրա հիմնադիր Նհմա Յաշուչին, նորարար այս բանաստեղծի հետեւորդներին:
Ինչպես միշտ, «Մեկ ամիս պարսկական գրականության հետ» միջոցառմանը ներկա էին Հայաստանի Հանրապետությունում Իրանի Իսլամական Հանրապետության դեսպանության մշակույթի կենտրոնի ղեկավար եւ խորհրդական Սեյեդ Հոսեյն Թաբաթաբային, դեսպանատան աշխատակիցներ:
ՀԳՄ նախագահ Էդվարդ Միլիտոնյանը, ողջունելով մեծարգո հյուրերին, ընդգծեց երկու բարեկամ ժողովուրդներին առավել մերձեցնող գրականության եւ մշակույթի առանձնահատուկ դերն ու նշանակությունը, անդրադարձավ այն իրողությանը, որ մեր հասարակությունն առավել քաջատեղյակ է պարսկական դասական գրականությանը, մասնավորապես պոեզիային, քան ժամանակակից հեղինակներին: Ուստի, ասաց նա, նմանատիպ միջոցառումները միտված են հենց այդ նպատակին՝ ճանաչել պարսիկ դասականների հետնորդներին, նրանց գրական վաստակը:
Այնուհետեւ խոսք ասաց Սեյեդ Հոսեյն Թաբաթաբային: Նա կրկին հավաստեց, որ մեր երկու ժողովուրդները դարավոր մշակույթների կրողներ են եւ այսօր էլ շարունակում են դրա հավատավորները մնալ: Իսկ գրականությունը այդ մշակույթն արտացոլող լավագույն հայելին է: Նա նշեց, որ հայ գրասեր հասարակությունը, գրողական ընտանիքը այնքան էլ ծանոթ չեն իրենց նորագույն գրականությանը, ուստի անհրաժեշտ է անել հնարավորինը այդ բացը լրացնելու համար: Այդ նպատակով նախատեսված են տարբեր միջոցառումներ գիտական, ուսումնական ու մշակութային այլեւայլ օջախներում:
Ներկայացնելով իրանական նորագույն պոեզիայի հիմնադիր Նհմա Յուշիչին՝ ընդգծեց. «Յուշիչը արդի պարսկական բանաստեղծության հայրն է: Նա առաջինն էր, ով կոտրեց կարծրատիպը եւ առաջնորդվեց բովանդակությունը ձեւին չզոհաբերելու սկզբունքով եւ ունեցավ շատ ու շատ տաղանդավոր հետնորդներ: Նա ստորադասեց բանաստեղծական վերամբարձ ոճը, կոտրեց դասականի կաղապարները եւ իր ստեղծագործության թեմա դարձրեց հասարակությանն հուզող խնդիրները, գրեց նրա հոգս ու ցավի, ապրումների ու երազանքների մասին, ամենահայտնի իրողությունները ներկայացրեց պոետիկ լեզվով: Ուստի հայտարարված մեկամսյակի անդրանիկ միջոցառումը նվիրված է մեր այս դասականին…»:
Նհմա Յուշիչի գրական ժառանգությանը, նրա ստեղծագործությունների առանձնահատկություններին անդրադարձավ պարսկական գրականության լավագույն գիտակ, թարգմանիչ Էդվարդ Հախվերդյանը, նա, ով պարսկերենի է վերածել աստվածային Նարեկացու «Մատյան ողբերգության»-ը: «Ահռելի է Յուշիչի վաստակը,- շեշտեց թարգմանիչը՝ ավելացնելով.- պարսկական դասական պոեզիան մի ահռելի լեռ էր նրա առաջ, որը հաղթահարեց: Դժվար է հանել դասականների թիկնոցը, բանաստեղծը գնաց այդ քայլին՝ ստեղծելով սեփական դպրոցը… Ցավոք, իրանական նորագույն պոեզիայի հիմնադիրը շատ քիչ է թարգմանվել մեզանում: Ինքս ընդամենը մի քանի գործ եմ թարգմանել եւ այս ուղղությամբ դեռ անելիք ունեմ…»:
Ելույթներ ունեցան իրանական գրականությանը գիտակ բանաստեղծներ, այլ թարգմանիչներ: ՀԳՄ նախագահը վստահեցրեց, որ նմանատիպ հանդիպումները չեն ամփոփվելու մեկամսյա միջոցառումներով, կլինեն ընդօրինակելի նաեւ այլազգի գրականությունների պարագայում:
