Իր բանաստեղծությունների պես փխրուն եւ գերզգայուն, մայրական քնքշանքով ու լիա-ռատ սիրով է տրոփում հայ քնարերգության լավագույն դեմքերից մեկի` Մարո Մարգար-յանի սիրտը, ում անունը հոգեհարազատ է արցախցիներիս համար: Նրա նուրբ, անա-ղարտ եւ քնքուշ պոեզիային դեռ ծանոթ լինելով դպրոցական տարիներից, հետագայում ընթերցելով ու շատ սիրելով, իմ առաջ ամեն անգամ գթառատ, բարեհամբույր մոր ազն-վական կերպարն էր միշտ ուրվագծվում: Եվ, բնականաբար, երբ ժամանակի հետ «տա-րիք առա», ավելի ուշադիր գտնվելով նրա ստեղծագործությունների նկատմամբ՝ առիթ էի որոնում անձամբ հանդիպելու եւ որդիական իմ անկեղծ երախտիքը հայտնելու բանաս-տեղծուհուն` լուսավոր տողերի համար: Եվ հարմար առիթը եղավ:
Արցախի գրողների պատվիրակության հետ Երեւան էինք ժամանել հայ գրողների հերթա-կան համագումարին մասնակցելու: Հերթով մոտենում, ողջագուրվում էինք մեր գրչընկեր-ների հետ: Բոգդան Ջանյանին խնդրեցի ծանոթացնել Մարո Մարգարյանի հետ: Նա իրեն հատուկ հումորով մոտեցավ հասակակից բանաստեղծուհուն, ում կողքին Սիլվա Կապու-տիկյանն էր, եւ ժպտալով` դիմեց նրան. «Մարո, ուրախացիր, քեզ սիրող մարդկանց թիվը մեկով էլ ավելացավ: Էս երիտասարդը` Արցախից հատուկ եկել է քեզ տեսնելու»… Ես մո-տեցա եւ խոնարհաբար բարեւեցի` համբուրելով նրա ձեռքը: Սիլվա Կապուտիկյանը, որի հետ վաղուց էի բարեկամացել, զվարթացավ եւ կատակեց. «Երիտասարդ ժամանակ որ-տեղ էիր, որ հիմա ես ուզում Մարոյի հետ ծանոթանալ»: Բոլորս սրտաբուխ ծիծաղեցինք:
Բոգդան Ջանյանը տեղեկացրել էր, որ Արցախից եմ, եւ Մարո Մարգարյանը հարցուփորձ արեց, հետաքրքրվեց, թե ինչպես է ժողովրդի տրամադրությունը, կանայք ինչպիսի դերա-կատարություն ունեն շարժման մեջ եւ մարդկանց համախմբելու գործում: Եվ շատ ուրա-խացավ նրանց ձեռնարկումներով: Ասաց, որ Հայաստանի գրողների, արվեստագետների խմբի հետ ինքն էլ որոշել է առաջիկայում Արցախ մեկնել, ծանոթանալ ակտիվիստների հետ, շրջել գյուղերում եւ հաղորդակցվել շարքային մարդկանց հետ, ունկնդրել նրանց:
Ապա նա ճամպրուկից իր նոր լույս տեսած գիրքը հանեց եւ մակագրեց. «Սիրելի բարեկա-միս` Դավիթին, ում համար մայրական սերը գերագույն արժեք է, եւ որդիական պարտքի զգացումը մշտարթուն ուղեկցում է նրան: Թող ճանապարհն այդ բանուկ լինի եւ անխա-թար: Մայրական օրհնությամբ` Մ. Մարգարյան»: Ուրախությամբ ընդունեցի նվերը եւ խոս-տացա մինչեւ տուն վերադառնալս անպայման ընթերցել: Բոգդան Ջանյանն ինձ հորդո-րեց, որպեսզի Երեւանում նոր լույս տեսած իմ «Հավատի ժամ» բանաստեղծությունների ժողովածուն էլ ես մակագրեմ, որի մասին գրախոսություն էր գրել «Գրական թերթում», ինչն արեցի սիրով եւ հարգանքով:
Հերթական հանդիպումը կայացավ Ստեփանակերտում: Այցի շրջանակներում մի խումբ գրողների, այդ թվում` Մարո Մարգարյանին հյուրընկալեցինք Արցախի պետական համալ-սարանում, որտեղ դասախոսներն ու ուսանողները ջերմորեն ընդունեցին պատվարժան հյուրերին: Նրա նուրբ, քնարաշունչ պոեզիան բարձր գնահատեցին Վարդան Հակոբյանը, Սոկրատ Խանյանը, Ժաննա Բեգլարյանը, ես, գրականության ամբիոնի դասախոսներ Անահիտ Աթայանը, Լենա Գրիգորյանը եւ այլք: Իմ խոսքում անդրադառնալով նրա կեր-պարին` ընդգծեցի, որ «Մարո Մարգարյանը ժամանակակից հայ պոեզիայում իր ուրույն տեղն ունի եւ մեր հոգեւոր մայրն է»… Բանաստեղծուհին արտասվելու չափ հուզվել էր ջերմ, սրտառուչ ելույթներից: Եվ, որպես պատասխան, բարձրաձայնեց, թե շատ-շատ է սի-րում Արցախը, եւ մայրական իր մի բուռ սիրտը դողում է յուրաքանչյուրի համար: Այս խոս-քերը նա ասաց գիտակցաբար` գուշակելով արցախահայությանը սպառնացող դաժան պատերազմը, որ հազարավոր զոհեր խլեց: Որբացան մանուկներ, այրիացան ջահել կա-նայք, եւ որդեկորույս մայրերի անափ վիշտն այդպես էլ չի սպիանում: Մոր սիրտը դա կի-մանա…
Դահլիճից դուրս եկանք եւ համալսարանի մուտքի մոտ խմբով լուսանկարվեցինք: Երբ պիտի Երեւան մեկնեին, եւ հրաժեշտ պիտի տայինք իրար, Մեծ մայրն անփորձանք եւ խաղաղ օրեր մաղթեց ու հորդորեց «երբեք չզիջել դիրքերն ու պինդ մնալ»: Ասաց, որ շատ է կարոտելու եւ, ինչ էլ որ լինի (հավանաբար, առողջական վիճակը նկատի ուներ), նորից է այցի գալու հարազատներին: Ցավոք, նա «դրժեց» խոստումը: Ամանորի նախաշեմին էր, երբ կնքեց մահկանացուն: Ձյան առատ տեղումների պատճառով փակվել էին ճանապարհները, եւ չկարողացանք Երեւան մեկնել ու մասնակցել հուղարկավորմանը:
Գրական անդաստանից Մեծ մայրն էր հեռացել…
