Հայ մեծանուն գրող Վահան Թեքեյանին (1878-1945) ճանաչում ենք հիմնականում նրա գեղարվեստական գործերի շնորհիվ։ Սակայն Վահան Թեքեյանը հարյուրավոր հոդվածներ էլ ունի, որոնք արդիական են նաեւ այսօր։
Օրերս «Թեքեյան կենտրոն» հիմնադրամի հանդիսությունների դահլիճը մարդաշատ էր։ Երեւանի հյուսիսային համալսարանի դասախոս, բանասիրական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ Վարդուհի Դավթյանը ներկայացրեց իր հեղինակած «Վահան Թէքեան-Յօդուածների ժողովածու» եռահատորյակի առաջին հատորը, որը լույս է տեսել վերջերս «Թեքեյան կենտրոն» հիմնադրամի տնօրեն Արմեն Ծուլիկյանի աջակցությամբ։ Գրքի առաջին հատորն ընդգրկում է Վ. Թեքեյան հանճարեղ հայի 1901-1910 թթ. գրած եւ մամուլում տպագրած հրապարակագրական հոդվածները։ Ա. Ծուլիկյանը ողջունեց ներկաներին, անդրադարձավ Թեքեյանի կյանքին՝ ասելով. «Նա եղեռնից պատահաբար փրկված հայ այն լավագույն ստեղծագործողն է, ով դարձավ նաեւ արեւմտահայ վերջին եւ սփյուռքահայ առաջին գրողը եւ բարձր պահեց ապագայի հավատը՝ իր ստեղծագործություններում արծարծելով կենսուրախության ու հերոսության գաղափարները»։ Կարեւորեց նման հեղինակին նվիրված գրքի առկայությունը՝ բարձր գնահատելով Վ. Դավթյանի՝ տարիների քրտնաջան ու նվիրված, բծախնդիր ու սկզբունքային աշխատանքը։ Կարեւորեց նաեւ այն, որ հեղինակը, հարազատ մնալով Վ. Թեքեյանի ոճին, գիրքը ներկայացրել է դասական ուղղագրությամբ։ Հավելեց, որ Թեքեյանի հոդվածները հիմնականում հրատարակվել են աշխարհի տարբեր երկրներում, հետագայում սփյուռքում՝ Մարսել, Փարիզ, Ալեքսանդրիա, Կ. Պոլիս եւ այլուր տպագրվող թերթերի էջերում։
Վ. Դավթյանը ներկայացրեց իր աշխատանքը՝ անդրադառնալով Վ. Թեքեյանի հոդվածներին։ «Օրագիր հրապարակող»՝ այսպես բնութագրեց Վ. Դավթյանը Վ. Թեքեյանին, ով գրեթե ամեն օր 1 կամ ավելի հոդված է գրել, տպագրել մամուլում՝ կարեւորելով ազգային միասնությունը, եղբայրությունը, հայրենիքը, հիրավի, սիրելը, հայ եկեղեցու դերը, ազգային գործիչների համերաշխությունը, ազգային հավաքականությունը եւ այլն, որոնք արդիական են նաեւ այսօր։ «Ըստ Վ. Թեքեյանի՝ հայության կարեւոր ուժը եղբայրության զգացումն է, որը միշտ պակաս է եղել մեր մեջ»,- նշեց Վ. Դավթյանը։ «Եղբայրությունը ատելության հետ քով-քովի չի ծաղկի»,-ասում էր Վ, Թեքեյանը։ Վ. Դավթյանը ելույթի վերջում շնորհակալություն հայտնեց Ա. Ծուլիկյանին, ով ոգեշնչել է նրան եւ աջակցել գրքի տպագրությանը։
Գրքի կարեւորության մասին խոսեցին մասնագետները։ ՀՀ ԳԱԱ Մ. Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտի ավագ գիտաշխատող, բ. գ. թ., դոցենտ Նունե Մկրտչյանն իր խոսքում ասաց. «Վահան Թեքեյան հանճարեղ գրագետի գիտական կենսագրությանն ավելացավ եւս մեկը՝ «Վահան Թէքեան-Յօդուածների ժողովածու»-ի Ա հատորը։ Պետք է արժանին մատուցել Վարդուհի Դավթյանին՝ իր տքնաջան ու բարեխիղճ աշխատանքի համար»։ Այնուհետեւ կարեւորեց այն, որ գրքում ներկայացված են ընդարձակ ծանոթագրություններ, որոնք լույս են սփռում ժամանակի հասարակական-քաղաքական, գրական մթնոլորտի եւ այդ բնագավառի գործիչների կյանքի, դիրքորոշումների եւ դրանց պատճառների վրա։ Բանախոսը կարեւորեց նաեւ գրքում ներկայացված տեղանունների ու անձնանունների ցանկը՝ ամփոփ տեղեկություններով. «Ժողովածուի առանցքային հարցը, բնականաբար, Թեքեյանի հոդվածների ընկալումն է ընթերցողների կողմից, որին Վ. Դավթյանը մոտեցել է մեծ պատասխանատվությամբ»։
ԵՊՀ հայոց լեզվի ամբիոնի ասպիրանտ, բ. գ. թ. Նարինե Մարկոսյանը, խոսելով նոր հրատարակված գրքի մասին, կարեւորեց այն, որ հեղինակն առաջին անգամ հավաքել եւ ժամանակագրական հաջորդականությամբ զետեղել է Թեքեյանի 10 տարիների գրած եւ մամուլում տպագրած հարյուրավոր բազմաթեմա հոդվածներ, որ ըստ հեղինակի՝ «ոսկու ձուլակտորի նման» սփռված են արտասահմանյան մամուլի էջերում։ «Այս հոդվածների շնորհիվ տեսնում ենք, որ Վ. Թեքեյանը ոչ միայն չքնաղ բանաստեղծ է, սոնետների, պատմվածքների, գրական արժեքավոր նամակների, այլեւ բազմաթեմա եւ բազմաբնույթ հոդվածների հեղինակ…»,- ասաց բանախոսը։ Հոդվածներում հեղինակը շատ է անդրադարձել նաեւ որբահավաքության խնդրին, որն այն ժամանակ կարեւոր էր։ Ուշագրավ են ազգային խնդիրների վերաբերյալ Թեքեյանի հոդվածները՝ նվիրված Զեյթունի, Ադանայի կոտորածներին։ «Ինչպես այժմ, այնպես էլ 100 եւ ավելի տարի առաջ հանճարեղ հայը, անդրադառնալով հայ-թուրքական հարաբերություններին, բացում է թուրքի կերպարն իր ողջ մանրամասներով, ճանաչել տալիս նրան, զգուշացնում եւ սթափ պահում հայի թմրող գիտակցությունը»,- հավելեց բանախոսը։
Հյուսիսային համալսարանի բանասիրության եւ մանկավարժության ֆակուլտետի դեկան Մերի Այվազյանն իր ելույթում նշեց, որ Վ. Թեքեյանի ստեղծագործական կյանքի համապատկերը անշուշտ, թերի կլիներ առանց հրապարակագրական պատկառելի ժառանգության հետազոտման ու համակարգման։ Այս առումով կարեւորեց Երեւանի «Թեքեյան կենտրոն» հիմնադրամի դերը։ Կարեւորեց նաեւ հեղինակի բարեխիղճ ու արգասավոր աշխատանքը, որի արդյունքում հնարավորին չափ ամբողջացել եւ ներկայանալի տեսք է ստացել Վ. Թեքեյանի հոդվածների եռահատորյակի Ա հատորը։ Խոսելով գրքի «Ծանոթագրություններ» բաժնի մասին՝ ասաց, որ հեղինակը բարդ ու եռանդատար աշխատանք է կատարել։ Գրքի շնորհանդեսի ընթացքում ջութակահար Գրիգոր Գյուլխանչյանը ներկայացավ Կոմիտասի երգերի կատարումով, որոնք ընդհատվում էին Ավ. Իսահակյանի անվ. կենտրոնական գրադարանի ասմունքող Աիդա Ասատրյանի՝ Թեքեյանի հոդվածների ընթերցումներով։
Կատարած հսկայածավալ աշխատանքի համար Վ. Դավթյանը Ֆրանսիայի Նիս քաղաքի Ռուբեն Սեւակի հիշատակի տան հիմնադիր-տնօրեն Հովհաննես Չիլինկիրյանի կողմից 1999 թ. արժանացել է գրական մրցանակի։
