Հին սերնդի մարդկանց քաջածանոթ է այս անունը՝ Նեմրութ. լուսանկարիչ, ով իրավացիորեն համարվում է Հայաստանում ֆոտոլրագրության հիմնադիրը: 1920-ական թվականներին լրագրերում տպագրվում էին ձեռքով արված նկարներ, որոնք, սակայն, չէին կարող լինել այնքան տպավորիչ ու ազդեցիկ, որքան լուսանկարային պատկերները:
Վանում ծնված Նեմրութի անունն ի սկզբանե եղել է Սամվել: Նրա նկարիչ հայրը՝ Հովհաննես Բաղդասարյանը, իր տղաներին անվանել է հարազատ Վասպուրական աշխարհի սրտամոտ տեղանուններով. Սամվելին՝ Նեմրութ, Մելիքին՝ Սիփան, Վահանին՝ Ծիլվան: 1915 թ. գաղթից հետո Նեմրութի անունը դառնում է քաղաքացիական անուն, ինչպես եւ եղբայրներինը: Ծննդավայրի Այգեստան թաղամասի ծխականում սովորած ութամյա երեխան անձամբ է տեսել ու ապրել Հայոց ցեղասպանության ողբերգությունը եւ մահվան տեսարանները հայացքում՝ ընտանիքի հետ տեղափոխվել մայր հայրենիք:
Նեմրութ Բաղդասարյանը առաջին անգամ լուսանկարչությանն առնչվել է 1920-ին, երբ փողոցում պատահաբար տեսել է մեկին լուսանկարելիս: Դա նորություն էր այդ ժամանակների համար: Այդ պահից երիտասարդ Նեմրութի մեջ արթնանում է սերը լուսանկարչության հանդեպ, եւ նա շուտով սկսում է լրջորեն զբաղվել դրանով: Առաջին լուսանկարներն անում է ներկայիս Շահումյանի արձանի տեղում գտնվող ռուսական եկեղեցու մոտ:
Այդ տարիներին նորաստեղծ խորհրդային հանրապետությունում պրոֆեսիոնալ լուսանկարիչների մեծ պակաս կար, իսկ տեղական թերթերն ու պարբերականները՝ սոցիալիստական կյանքը պրոպագանդելու, լուսաբանելու համար խիստ կարիք ունեին լուսանկարչական պատկերների: 1925-ին Նեմրութն ընդունվում է Հայաստանի Արհմիությունների տուն՝ որպես լուսանկարիչ, եւ երկու տարի անց սկսում տպագրել իր լուսանկարները մամուլում: 1929-ից դառնում է հաստիքային լուսանկարիչ «Պիոներ կանչ» թերթում մինչեւ 1940-ը: Այնուհետեւ՝ հանրապետության գլխավոր թերթեր՝ «Կոմունիստ» եւ «Սովետական Հայաստան», լուսանկարային ռեպորտաժներ տարբեր ամսագրերում եւ պարբերականներում: 1959-ից մինչեւ կյանքի մայրամուտ լուսանկարչական գործի պրոֆեսիոնալն աշխատում է Հայաստանի հեռագրական գործակալության ֆոտոխրոնիկայում, որտեղ պաշտոնական բոլոր միջոցառումների, պետության ղեկավարների հանդիպումների լուսանկարումը վստահվում էր ֆոտոլրագրության հիմնադրին, ով շուրջ երեք տասնամյակ թղթակցել է նաեւ միութենական «ՏԱՍՍ» գործակալությանը: Մասնակցել է հանրապետական, միութենական եւ միջազգային մրցույթների: Նրա «Հողը» ֆոտոմոնտաժը եւ «Արարում» ֆոտոշարքը տարբեր մրցույթներում արժանացել են պարգեւների:
Նեմրութի բազմաթիվ լուսանկարներ մեր ժողովիդի կյանքի, ստեղծագործ առօրյայի յուրօրինակ վկայագրեր են, որ փոխանցվել եւ փոխանցվելու են սերնդից սերունդ: Ահա հայոց հեթանոսական շրջանից մնացած միակ փառահեղ կոթողի՝ Գառնու տաճարի վերակառուցման-վերականգնման աշխատանքների լուսանկարը, «Զվարթնոց» գեղաշուք օդանավակայանի շինարարության տեսարանները: Եվ էլի կառույցների, քանդակների ստեղծման, գործընթացային պահեր, որ վարպետորեն «որսացել» է լուսանկաչական ոսպնյակը: Որսացել ու անմահացրել է ոչ միայն այդ արարումները, այլեւ արարող, ստեղծագործող մարդկանց, պատմական իրադարձությունները: Հայաստան այցի ժամանակ լուսանկարել է Ինդիրա Գանդիին, Վեհափառ Վազգեն Առաջինի եւ ԽՍՀՄ մշակույթի նախարարի հանդիպումը, կարեւորագույն միջոցառումներն ու դրանց մասնակիցներին՝ ներկայացումներ, մշակութային կարեւոր ձեռնարկումներ: Նկարել է աշխարհաճանաչ մեր մեծերից շատերին՝ Մարտիրոս Սարյան, Վիկտոր Համբարձումյան, Արա Սարգսյան, Արա Հարությունյան, այլ մեծանուն դեմքեր: Հաճախակի է այցելել անվանի մտավորականներին, ճարտարապետներին, քանդակագործներին, լուսանկարել նրանց ստեղծագործելիս, նրանց արարումների միջավայրը, հետաքրքրվել նրանց անելիքներով: Վարպետ լուսանկարիչը ճանաչված դեմք է եղել մայրաքաղաքում եւ դարձել վարդագույն Երեւանի ծաղկման ու շենացման ընթացքի յուրօրինակ տարեգիրներից մեկը: Հայրական ոտնահետքերով են գնացել նաեւ նրա երկու զավակները՝ Հերբերտը եւ Մելիքը: Նաեւ թոռներից են ընտրել նրա անցած հետաքրքիր ու արգասավոր ուղին…
Բարձր է գնահատվել Նեմրութ Բաղդասարյանի տասնամյակներ շարունակ չընդմիջվող աշխատանքը՝ արժանացել է այն ժամանակներում շատերի համար բաղձալի «Աշխատանքային կարմիր դրոշ» շքանշանի, եղել է ԽՍՀՄ ժուռնալիստների միության անդամ, նվաճել ՀԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործչի կոչումը: Լուսանկարչության արվեստն ու գաղտնիքներն է փոխանցել երիտասարդ գործընկերներին՝ դասավանդելով մայր բուհի ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետում: Նեմրութի լուսանկարներից շատերն այսօր իսկ արդեն պատմական վավերագրեր են, ասել է թե՝ մեծարժեք մասունքներ՝ հայ լուսանկարչության վարպետից…
