Վիշապի կատաղելուց եւ հարս եկեղեցու նկատմամբ հետապնդումների տարերքից հետո Հայտնության գրքում հայտնվում է մի նոր կերպար՝ գազանը, որին մեկնաբանները կանվանեն հակաքրիստոս. «Եւ տեսայ ծովիցը մի գազան դուրս գալիս, որ եօթը գլուխ ունէր եւ տասը եղջիւր, եւ նորա եղջիւրների վերայ տասը թագ, եւ նորա գլուխների վերայ հայհոյութեան անուն։ Եւ այն գազանը, որ տեսայ, ինձու նման էր, եւ նորա ոտները արջի ոտների նման, եւ նորա բերանն առիւծի բերանի նման. եւ վիշապը տուաւ նորան իր զօրութիւնը եւ իր աթոռը եւ մեծ իշխանութիւն»։ Հայտնություն 13։1-2
«Միջազգային խաղաղության եւ անվտանգության պահապան». այս բառերն են փորագրված ՄԱԿ-ի շենքի մոտ տեղադրված բազմագույն առյուծաբերան, արջաոտ արձանի վրա, որը նկարագրված գազանի արտացոլումն է։ «Վասն զի երբոր կասեն թէ խաղաղութիւն եւ ապահովութիւն է, այն ժամանակ յանկարծակի կհասնէ նորանց վերայ կորուստը, ինչպէս ցաւը յղիի վերայ, եւ նորանք չեն պրծնիլ»։ Ա Թեսաղոնիկեցիս 5։3
Ըստ բազմաթիվ աստվածաբանների` չարը երբեք չի գործել թաքուն։ Բացահայտ գործելով նա ցանկանում է ահ ու սարսափ սփռել շուրջը։ Մյուս կողմից, որքան որ սարսափազդու է ներկայացվում գազանի կերպարը, այնքան մեծ ու ակնհայտ է դառնում հակադրությունը, որովհետեւ նրան հաղթելու է Գառը։ Բայց մինչ այդ հաղթանակը երեքուկես տարի տիրելու է հրեշավոր գազանի իշխանությունը։ Ամենայն մանրամասնություններով են ներկայացված այս գլխում այդ տարիների սարսափները։
Այն ծովը, որից դուս է գալիս գազանը, մարդկային ծովն է։ Ծովի բնութագրիչներից մեկը անկայունությունն է. կարող է ալեկոծվել, փոթորկվել, հանդարտվել։ Մարդկությունն էլ ունի նման անկայունություն. այնտեղ, որտեղ երեկ կայուն, գեղեցիկ ու հարմարավետ էր, այսօր պատերազմ ու արհավիրք է… Ամենահանդարտ թվացող երկրների տակ կարող են լինել վառոդի տակառներ։ Այս գլխի հենց սկզբում ասվում է, որ վիշապը գազանին է տալիս իր զորությունը, աթոռը եւ մեծ իշխանություն։ Այսինքն գազանը դառնում է մի տեսակ տեղապահ, լիազոր ներկայացուցիչ։
Անդրեաս եպիսկոպոս Կեսարացին իր Հայտնության գրքի մեկնությունում ասում է, թե սատանան պիտի բնակվի հակաքրիստոսի մեջ՝ որպես իր ընտրած անոթի տաճար։ Հակաքրիստոսը սատանայի որդին չէ, որովհետեւ մարդկային բնույթը մնում է որպես մարդկային, իսկ հրեշտակի բնույթը՝ հրեշտակային։ Սատանան, հոգեւոր աշխարհից վտարվելուց հետո, զրկվել է ստեղծագործական ակունքից։ Խնդիրն այն է, որ վերջին օրերին աշխարհն իրենից վանելու է ամեն հոգեւորը։ Դա արվելու է մի նպատակով՝ թուլացնելու հարս եկեղեցին։ Հարսը պահում է հավատարմությունը փեսային։ Սակայն տեղի է ունենալու խաբկանք, փոփոխություն. ի հայտ է գալու բաբելոնյան անառակը, որն, անշուշտ, անհավատարիմ կինն է. «Եւ այն կինը որ ծիրանի եւ կարմիր էր հագած, եւ ոսկով եւ պատուական ակունքներով եւ մարգարիտներով զարդարուած մի ոսկի բաժակ ունէր իր ձեռքումը, լիքը գարշելիութիւններով եւ իր պիղծ պոռնկութիւնովը, Եւ նորա ճակատումը գրուած էր մի անուն՝ Խորհուրդ, Մեծ Բաբիլոն, պոռնիկների եւ երկրի գարշելիների մայրը»։ Հայտնություն 17։4-5
Դա լինելու է տարբեր կրոնների, տարբեր փիլիսոփայական հոսանքների, մոգությունների, հերետիկոսության, սատանիզմի միություն, խորհուրդ։ Դրա համար շատ կարեւոր է պահպանել հավատքի անաղարտությունը։
Անահիտ ԲԱՆՈՒՉՅԱՆ
