Արեւմուտքը շարունակում է ճնշում գործադրել Սերբիայի վրա, որպեսզի ներկա զարգացումների համատեքստում հրաժարվի ռազմական, քաղաքական եւ դիվանագիտական չեզոքությունից։ Այդ տրամաբանության մեջ պետք է դիտարկել նաեւ ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի՝ հունիսի 7-ին նախատեսված Սերբիա այցի չեղարկումը, որի պատճառը Չեռնոգորիայի, Հյուսիսային Մակեդոնիայի եւ Բուլղարիայի կողմից իրենց օդային տարածքը ռուս քաղաքական գործչի ինքնաթիռի համար փակելն էր։ Քայլն առաջին հայացքից ուղղված է Ռուսաստանի դեմ, սակայն այն հարված է նաեւ Սերբիային, որը փորձում է ինքնուրույն եւ սեփական շահերից ու նախապատվություններից բխող արտաքին քաղաքականություն վարել։ Փաստացի ՌԴ արտաքին գերատեսչության ղեկավարի այցի «կանխումը» ուղերձ էր Սերբիայի քաղաքական ղեկավարությանը, որ վերջինս պետք է վերանայի իր գործելաոճը եւ համապատասխանեցնի ԵՄ-ի եւ ՆԱՏՕ-ի անդամ երկրների տարածաշրջանային քաղաքականությանը։ Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը, չկարողանալով պաշտոնական այց կատարել Բելգրադ, Մոսկվայում կայացած մամուլի ասուլիսի ժամանակ դրանում մեղադրեց Բրյուսելին՝ ասելով, որ Եվրամիությունն ինքնիշխան պետությանը զրկում է արտաքին քաղաքականություն վարելու իրավունքից, միաժամանակ «Բաց Բալկաններ» նախագիծը վերածում են «փակ Բալկանների»։
Սերբական փորձագիտական, վերլուծական, ինչպես նաեւ քաղաքական որոշ շրջանակներ մտահոգություն ունեն, որ նման քայլը փոքրացնում է Սերբիայի քաղաքական ինքնուրույնության եւ ճկունության շրջանակները։ Գիտության, կրթության, արվեստի եւ մշակույթի միջազգային սլավոնական ակադեմիայի փոխնախագահ, Սերբիայի արտաքին գործերի նախարարության բարձր խորհրդական Վլադիմիր Կրշլյանինը «Բալկանիստ»-ում տպագրած հոդվածում գրում է. «Եթե Ռուսաստանը եւ Սերբիան համարժեք պատասխան չգտնեն այդ թշնամական քայլին, ապա վտանգ կա, որ երկրում շատերը կհամարեն, թե ԵՄ-ին եւ ՆԱՏՕ-ին այլընտրանք չկա, քանի որ «մենք նրանցով ենք շրջապատված, Ռուսաստանը հեռու է, իսկ այժմ էլ նրանք մեզ խանգարում են նույնիսկ խոսել նրա հետ»: Սա ամենածանրակշիռ պատճառն է, թե ինչու թշնամական գործողությունը չի կարող անպատասխան մնալ։ Մենք միշտ գիտեինք, որ անհրաժեշտ է լուրջ բանակցություններ սկսել Ռուսաստանի հետ՝ երկկողմ եւ տարածաշրջանային որակապես նոր հարաբերությունների շուրջ»։ Իսկ սերբական «Dveri» կուսակցության գործադիր կոմիտեի նախագահ Բորկո Պուշիչն առաջարկում է չեղարկել Գերմանիայի կանցլեր Օլաֆ Շոլցի այցը Բելգրադ՝ որպես խորհրդանշական պատասխան։
Սերբիայի նախագահ Ալեքսանդր Վուչիչը RTS հեռուստաալիքի եթերում հայտարարեց, որ Սերբիան գտնվում է ծայրահեղ ճնշման տակ՝ պահպանելու իր անկախությունը եւ Ռուսաստանի հետ ավանդական բարեկամությունը։ Վուչիչի գնահատմամբ՝ չկարողանալով ոչինչ անել Ռուսաստանին, կազմակերպված հարձակում են գործել «Սերբիայի նման փոքր պետության վրա»: Նշենք, որ Սերբիան դատապարտել է Ռուսաստանի գործողություններն Ուկրաինայում, սակայն հրաժարվել է միանալ հակառուսական պատժամիջոցներին։
Չնայած այս զարգացումներին, Սերբիան ձգտում է դառնալ Եվրոպական միության անդամ։ Սերբիայի նախագահը ժողովրդին ուղղված իր ուղերձում նաեւ նշել էր, որ փորձելու է արագացնել ԵՄ-ին ինտեգրվելու գործընթացը՝ միաժամանակ պահպանելով «ինքնուրույն եւ անկախ որոշումներ կայացնելու քաղաքականությունը»։ «Սերբիան պետք է հստակ եզրակացություն անի՝ շտապել իր եվրոպական ճանապարհի ուղղությամբ, քանի որ, որքան էլ հակասական հնչի, այն լավ է Սերբիայի համար։ Գուցե դա ամենահաճելի տարբերակը չէ, բայց ավելի լավ է մեր երեխաների համար»,- ասել է Վուչիչը՝ հույս հայտնելով, որ եվրաինտեգրման գործընթացում մինչեւ տարվա վերջ բեկում կլինի։ Նախագահի ելույթից մեկ օր անց Սերբիայի խորհրդարանի նախագահ Իվիցա Դաչիչը նշել էր, որ Եվրոպայի կայունության համար շատ կարեւոր է, որ արագացվի Արեւմտյան Բալկանների եվրոպական ինտեգրման գործընթացը։ «Ռեգնում» գործակալության տեղեկացմամբ՝ Դաչիչը եվրաինտեգրման գաղափարը համարել է «հանգստացնող հաբ» մայրցամաքի խնդիրների վրա։
Սերբիայի շուրջ քաղաքական-դիվանագիտական լարվածությունից բացի զարգացումներ կարող են տեղի ունենալ նաեւ Կոսովոյի հետ։ Նման ենթադրության հիմքեր են տալիս Կոսովոյից հնչող այն հայտարարությունները, թե, իբր, Սերբիան ուժեր է կենտրոնացնում «սահմանին»։ Դա որպես արդարացված հանգամանք օգտագործելով՝ կոչեր են հնչում՝ ուղղված «միջազգային հանրությանը՝ արձագանքելու ստեղծված իրավիճակին»։ Սերբիայի իշխանությունները, քաղաքական վերնախավը եւ ընդհանրապես՝ հասարակությունը, չեն ընդունում երկրի տարածքային ամբողջականության խախտումը։ Խնդրի լուծման ուժային տարբերակը բացառելու նպատակով փորձ է արվում փոփոխություններ իրականացնել սերբական հասարակության մոտեցումներում։ Միացյալ Նահանգների միջազգային զարգացման գործակալությունը (USAID) պատրաստ է հինգ տարվա ընթացքում մինչեւ 10 միլիոն դոլար տրամադրել Սերբիայում «քաղաքացիական ակտիվության ամրապնդման» ծրագրի համար։ Փաստաթղթի համաձայն՝ նպատակն է մեծացնել բնակչության ներգրավվածությունը հասարակության զարգացման եւ բարեփոխումների գործընթացներում։ Ամերիկացի փորձագետների կարծիքով՝ այս ծրագիրը, ի թիվս այլ բաների, կներգրավի նոր քաղաքացիական առաջնորդների երիտասարդության շրջանում, ինչպես նաեւ «կշարունակի զարգացնել հաջողությունները հասարակական նախաձեռնությունների համար ռեսուրսների մոբիլիզացման գործում»։ Նկատենք, որ երիտասարդ սերնդին ավելի հեշտ կլինի համոզել հրաժարվել տարածքային ամբողջականությունը վերականգնելու փորձերից, քանի որ նրանք չեն «զգացել» տարածքային կորստի ցավը։ Դեռեւս հունվարին ԱՄՆ Պետդեպարտամենտը հայտարարեց այնպիսի նախաձեռնություններ ֆինանսավորելու մտադրության մասին, որոնք կնպաստեն Սերբիայի ժողովրդի մեջ ամերիկյան մշակույթի ու արժեքների խթանմանը: Այդ նպատակների համար գերատեսչությունը նախատեսել էր հատկացնել մինչեւ 400 հազար դոլար։
