Ոչ մի արդյունք
Կարդալ ամբողջը
ԱՐԽԻՎ
Հայաստանի Հանրապետություն
Շաբաթ, Մարտի 25, 2023
  • Հանրապետություն
  • Միջազգային
  • Սոցիում
  • Սփյուռք
  • Հոգեւոր
  • Մշակույթ
  • Այլք
Հայաստանի Հանրապետություն
  • Հանրապետություն
  • Միջազգային
  • Սոցիում
  • Սփյուռք
  • Հոգեւոր
  • Մշակույթ
  • Այլք
Ոչ մի արդյունք
Կարդալ ամբողջը
Հայաստանի Հանրապետություն
Ոչ մի արդյունք
Կարդալ ամբողջը
Գլխավոր Սոցիում

Նոթաջի պապա Համբարձում

Հունիսի 29, 2021
Սոցիում
Նոթաջի պապա Համբարձում
1
ԿԻՍՎԵԼ ԵՆ
137
ԴԻՏՈՒՄ
Share on FacebookShare on Twitter

«Շարականների հոգեզմայլ երգեցողությունները մինչեւ հիմա խաղալիք են դարձել  հավակնոտ դպիրների բերաններում, որոնք Շնորհալուց ավանդված եղանակները երգում են իրենց քմահաճույքով ու անպատշաճ կերպով՝ առանց հաշվի առնելու, որ մեր եկեղեցական երաժշտությունը վսեմ է ու գեղեցիկ՝ իր պարզությամբ…»:

Համբարձում Լիմոնջյան

Մեծն Կոմիտասից ուղիղ 101 տարի առաջ էր ծնվել նա՝ երգահան, երաժշտագետ, նոր հայկական ձայնագրության հիմնադիր Համբարձում Լիմոնջյանը: Դեռ Պոլսի հոգեւոր դպրոցում սովորելիս է աչքի ընկել որպես շարականների լավագույն կատարող: Իսկ երաժշտական կրթությունն ստացել է հույն երաժշտագետ Օնոփրիոս Թաթավլեցու մոտ ու հմտացել հունական երաժշտական խաղերի մեջ: Այնուհետեւ աշակերտելով հայ երաժշտագետ Զեննե Պողոսին, խորքով ուսումնասիրել է հայկական, հունական, թուրքական երաժշտությունը, ծանոթացել եվրոպական երաժշտարվեստին: Եվ, ի վերջո, որպես խորիմաց երաժշտագետ եւ իրողությունների ականատես, հանգել է այն համոզման, որ տիրացուների անճաշակ կատարումով մատուցվող հայկական հոգեւոր երգը, հատկապես ծանր եղանակները, ենթարկվում են աղավաղումների, օտար ազդեցության: Արտահայտվելով մեր եկեղեցական երգերի մասին, նա շեշտում է, որ «հարկ չկա դրանց մեջ ավելորդ գեղգեղանքներ մտցնել եւ իրենց ձայնի գեղեցկությունը ցուցադրելու նպատակով, անվայելուչ ձեւերով նմանակել այսինչ երգչին, գնչուին կամ հրեային…»:

Երգահանի խոսքն, իբրեւ երեւույթ, հայ ամբողջական երաժշտության մասին է, նաեւ՝ գործիքային, որն իր հիմքում երգ է ու մեղեդի: Եվ առկա իրողությունից որպես ելքի միջոց գտնում է, որ կորսված խազերի փոխարեն անհրաժեշտ է ստեղծել հայկական նոտագրության նոր համակարգ: Եվ, հետեւելով եվրոպական ձայնագրությանը, Տյուզյան ամիրաների օժանդակությամբ ձեռնարկում է հայկական նոտաների ստեղծումը՝ ձգտելով փրկել հայ հոգեւոր երգերը հետագա կորստից եւ աղավաղումներից: Դա 1813 թվականին էր. Լիմոնջյանին եվրոպական նոտաները ձեռնտու չեն լինում: Օկտավայի 7 նոտաների նշանները վերցնում է հայկական խազերից՝ պահպանելով վերջինների անվանումները՝ փօ, է, վէ, բէ, խո, նե, պա, որոնք համապատասխանում էին եվրոպական ռէ, մի, ֆա, սոլ, լյա, սի, դո-ին: Այնուհետեւ դասակարգում է նաեւ ամանակները եւ չափերը: Հայկական նոր ձայնագրության ստեղծման վրա աշխատում է շուրջ երեք տարի: Արդյունքում համառ եւ խորիմաց երաժշտագետին հաջողվում է հին խազերից անցնել դեպի նոր նոտագրություն, որի շնորհիվ փրկվում է հայ ժողովրդական եւ հոգեւոր երաժշտական ժառանգության մի զգալի մասը:

Փաստորեն, հայկական նոր նոտագրությունը փոխարինելու էր եկել խազերի համակարգին եւ կամուրջ հանդիսացել եվրոպական նոտագրությանն անցնելու համար: Այս համակարգը մեծ դերակատարում էր ունենալու հայ հոգեւոր երաժշտության գոհարների ձայնագրության գործում. Լիմոնջյան համակարգով Նիկողայոս Թաշչյանը ձայնագրում է Շարակնոցը, Ժամագիրքը, Պատարագամատույցը: Այն սկսում է օգտագործվել ոչ միայն հայկական, այլեւ թուրքական, մերձավորարեւելյան երաժշտության մեջ: Հետագայում, նաեւ 20-րդ դարի սկզբներին ձայնագրվում են նաեւ ժողովրդական երգեր: Այս առումով անչափ մեծ է Կոմիտաս վարդապետի վաստակը: Ուսանողական շրջանից սկսած, մինչեւ իր գիտակցական կյանքի վերջին տարիները հայ երգի վեհափառն օգտագործել է Լիմոնջյան համակարգը՝ որպես երաժշտական սղագրության յուրահատուկ միջոց ու գրի առել հարյուրավոր ժողովրդական երգեր: Նույնն արել էր ինքը՝ համակարգի հեղինակը՝ Նոթաջի պապան (նաեւ այսպես էին անվանում նրան). գրի է առել մի շարք շարականներ, երաժշտական տարբեր ստեղծագործություններ՝ հիմք դնելով մի ուրույն ձայնագրման համակարգի, որը կոչվելու էր իր՝ հյուղակից դուրս եկած պոլսեցի մեծանուն հայի՝ Համբարձում Լիմոնջյանի անունով…

Թեգեր: երաժշտագետՀամբարձում Լիմոնջյանմշակույթ
ԿիսվելTweetԿիսվել
Հակոբ Սրապյան

Հակոբ Սրապյան

Բանաստեղծ, լրագրող, մանկավարժ: Աշխատել է «Խորհրդային Հայաստան» պաշտոնաթերթի մշակույթի բաժնում, այնուհետև վարել նույն թերթի՝ վերանվանված «Հայաստանի» մշակույթի բաժինը շուրջ երկու տասնամյակ: Երկար տարիներ խմբագրել է հայրենակցական «Ձայն վիրահայոց» և համալսարանական §Նոր Գլաձոր¦ թերթերը: Հեղինակ է 8 բանաստեղծական և մեկ արձակ գրքերի: Պարգևատրվել է ՀՀ մշակույթի նախարարության Ոսկե և Հայաստանի գրողների միության «Գրական վաստակի համար» մեդալներով: ՀԳՄ և Հայաստանի Ժուռնալիստների միության անդամ է: Վերջին երեք տարիներին հայոց լեզվի և գրականության ուսուցիչ է աշխատել Հնդկաստանի Կալկաթա քաղաքի 200-ամյա Հայոց մարդասիրական ճեմարանում:

Նույնատիպ Հոդվածներ

«Ես մեծ ստեղծագործություն եմ թողնում Երեւանում, բայց քաղաքի մի մասը կտանեմ ինձ հետ»

«Ես մեծ ստեղծագործություն եմ թողնում Երեւանում, բայց քաղաքի մի մասը կտանեմ ինձ հետ»

Մարտի 25, 2023
Յանիկյանի փամփուշտները դեռ սլանում են

«Հպարտ եմ, որ հայ եմ, հպարտ եմ, որ հայ եմ ծնվել…»

Մարտի 24, 2023

Մեկ օր հերոսների դպրոցում

Պատերազմը՝ միլիոն գողանալու համաշխարհային մեխանիզմ

Գործատուն պետական աջակցություն կստանա

…Ու մնացին հավերժ զինվորներ

Նվիրումի, գնահատանքի, վերագտած ջերմության ու հաղթանակածների օր

Հազարամյակների տեսլականը նույնն է մնացել

Հաջորդ Հոդվածը
Ipse dixit

Ipse Dixit. Գեորգ ԼԻԽՏԵՆԲԵՐԳ

Արցախի եւ Հայաստանի ջրապաշարները՝ ադրբեջանաթուրքական թիրախում

Արցախի եւ Հայաստանի ջրապաշարները՝ ադրբեջանաթուրքական թիրախում

Ամենաընթերցվածը

  • «Պետք է գտնենք այն լուծումները, որոնք կխթանեն բարձր արժեք ստեղծող արտադրությունների զարգացումը»

    «Պետք է գտնենք այն լուծումները, որոնք կխթանեն բարձր արժեք ստեղծող արտադրությունների զարգացումը»

    4 Կիսվել են
    Կիսվել 2 Tweet 1
  • ՀՀ-ն ատոմային էներգետիկայի ոլորտում պետք է շարունակի ամրապնդել իր դիրքերը

    1 Կիսվել են
    Կիսվել 0 Tweet 0
  • Աշխարհաքաղաքական խառնամարտ

    10 Կիսվել են
    Կիսվել 4 Tweet 3
  • Որպեսզի չշարունակվեն մայիսները, նոյեմբերներն ու սեպտեմբերները

    1 Կիսվել են
    Կիսվել 0 Tweet 0
  • «Հպարտ եմ, որ հայ եմ, հպարտ եմ, որ հայ եմ ծնվել…»

    1 Կիսվել են
    Կիսվել 0 Tweet 0

Սոցցանցեր

Ցանկ

  • Հանրապետություն
  • Միջազգային
  • Սոցիում
  • Սփյուռք
  • Հոգեւոր
  • Մշակույթ
  • Այլք

Օգտակար Հղումներ

  • Armenpress
  • Armenpress | History
  • Республика Армения
  • Պատմություն
  • Հեղինակներ

Մեր Մասին

Հայաստանի Հանրապետություն՚ օրաթերթը ստեղծվել է 1990 թ.

Ներկայում օրաթերթը հրատարակվում է «Արմենպրես» լրատվական գործակալության կողմից:

 

Հասցե՝ Հայաստանի Հանրապետություն, ք. Երեւան, Արշակունյաց պող. 4, 13-14-րդ հարկեր Հեռ.՝ + (374 10) 52-57-56, Էլ-փոստ՝ [email protected]: Գովազդի համար`+(374 10) 52-69-74, +(374 96) 45-19-38, Էլ-փոստ՝ [email protected]

Ոչ մի արդյունք
Կարդալ ամբողջը
  • Հանրապետություն
  • Միջազգային
  • Սոցիում
  • Սփյուռք
  • Հոգեւոր
  • Մշակույթ
  • Այլք

Հասցե՝ Հայաստանի Հանրապետություն, ք. Երեւան, Արշակունյաց պող. 4, 13-14-րդ հարկեր Հեռ.՝ + (374 10) 52-57-56, Էլ-փոստ՝ [email protected]: Գովազդի համար`+(374 10) 52-69-74, +(374 96) 45-19-38, Էլ-փոստ՝ [email protected]

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist