Հայտնի իրողություն է, որ քաղաքներում բնակիչների կենցաղային պայմանները մեծապես կախված են համատիրությունների աշխատանքից: Սակայն այսօր քչերն են, որ կարող են դրական կարծիք հայտնել վերջիններիս գործունեության վերաբերյալ, շատերը տեղեկացված էլ չեն, թե որ ծառայությունների համար է պատասխանատու համատիրությունը: Սա՝ այն դեպքում, երբ համատիրության սեփականությունը ձեւավորվում է նրա անդամների, այսինքն՝ քաղաքացիների մուծած փայավճարներից:
ՀՀ տարածքում գործում է շուրջ 450 համատիրություն, եւ նրանց մեծ մասի անարդյունավետ աշխատանքի պատճառը գործող իրավական կարգավորումներում առկա բացերն են: «Համատիրության մասին» օրենքի համաձայն` այն քաղաքացիների եւ իրավաբանական անձանց անդամության վրա հիմնված եւ իր անդամների գույքային փայավճարների միավորման միջոցով ստեղծված շահույթ ստանալու նպատակ չհետապնդող, իրավաբանական անձի կարգավիճակ ունեցող ոչ առեւտրային կոոպերատիվ է, որը հիմնադրվում է բազմաբնակարան շենքի կամ շենքերի բաժնային սեփականություն հանդիսացող գույքի կառավարման նպատակով:
Պարզվում է, որ նման համընդգրկուն եւ կարեւոր գործառույթ իրականացնող մարմինների նկատմամբ որոշակի վերահսկողական գործառույթներ սահմանված չեն: Բաց է նաեւ բնակիչների առաջ վերջիններիս կենցաղային կարեւոր պայմաններ ապահովող այս միակ կառույցի հաշվետու լինելու նորմը: Համատիրությունները այսուհետ գործելու են նաեւ «Բազմաբնակարան շենքերի մասին» ՀՀ օրենքով սահմանված կարգով եւ իրենց կանոնադրական նպատակներին համապատասխան: Դրա համար նրանց գործունեության վերահսկողական գործառույթներ իրականացնող մարմին սահմանելն անհրաժեշտություն է, ինչպես նաեւ պետք է ներմուծվի համատիրության գործունեության մասին հաշվետվություններ ապահովելու կարգը:
Այս կարեւոր խնդիրները լուծելու համար Պետական եկամուտների կոմիտեն մշակել եւ հանրային քննարկման է դրել «Համատիրության մասին» օրենքում լրացումներ եւ փոփոխություններ կատարելու մասին օրենքի նախագիծը: Օրինագծով ՀՀ պետական եկամուտների կոմիտեին հնարավորություն կընձեռվի, որպես ոչ առեւտրային կազմակերպությունների նկատմամբ վերահսկողություն իրականացնող մարմնի, ստեղծել համատիրությունների կողմից հաշվետվությունների հրապարակման մեխանիզմներ եւ իրականացնել վերահսկողություն նրանց գործունեության նկատմամբ:
Նախագծով սահմանվում է, որ համատիրությունը օրենքով սահմանված կարգով եւ ժամկետներում պարտավոր է հրապարակել գործունեության մասին տարեկան հաշվետվություն: Օրինագծի հեղինակ կառույցի առաջարկած փոփոխությամբ օրենքի պահանջների կատարման նկատմամբ վերահսկողությունն իրականացնելու է ՊԵԿ-ը, իսկ օրենքով սահմանված դեպքերում՝ նաեւ այլ իրավասու պետական մարմիններ՝ իրենց իրավասություններին եւ ստուգումների ու ուսումնասիրությունների՝ օրենքով նախատեսված ընթացակարգերին համապատասխան: Նախագծում ասվում է, որ լիազոր մարմինը համատիրությանն առաջարկում է այն խախտումների վերացման կարգն ու ժամկետները, որոնք կարող են վերացվել համատիրության ձեռնարկած միջոցառումներով:
Ըստ նախագծի՝ լիազոր մարմինն իրավունք ունի կասեցնելու համատիրության կառավարչի գործունեությունը, եթե սահմանված կարգով եւ ժամկետներում խախտումները չեն վերացվել, կամ ՊԵԿ-ի պահանջը չի կատարվել, կամ էլ երբ վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքով նախատեսված պատասխանատվության առավել խիստ միջոցը կիրառելուց հետո` երեսնօրյա ժամկետում, խախտումը չի վերացվել:
Օրենսդրական այս փոփոխությունները էականորեն կնվազեցնեն ոլորտի կոռուպցիոն ռիսկերը եւ կբարձրացնեն համատիրությունների աշխատանքի արդյունավետությունը:
