«Ես չեմ ուզում մեռնել անկողնու մեջ: Երազանքս է զենքը ձեռքիս հայրենիքիս ազատության, անկախության համար թուրքի դեմ կռվել ու զոհվել…
…Կա՛մ կգամ, կա՛մ ոչ: Զոհվելուց չեմ վախենում, միայն թուրքի պիղծ ձեռքը մարմնիս չդիպչի»:
Սիմոն ԱՉԻԿԳՅՈԶՅԱՆ
Նրա արմատներն Արեւմտյան Հայաստանի Սեբաստիայի Բեզիրքյոփլու գյուղում էին մնալու, իսկ Աչիկգյոզյանների մեծաթիվ գերդաստանից՝ եղեռնից հրաշքով մազապուրծ բեկորները (86-ից 78-ը զոհվել էին Դեր Զորի անապատում) որբանոցների սրտմաշուկ տարիներից հետո հանգրվանելու էին Ռումինիայի Գալաց քաղաքում: 1964-ին նրանց ընտանիքը հայրենադարձվում է Հայաստան: Հայրենիքի ապագա զինվորը դպրոցն ավարտելուց հետո ընդունվում է մայր բուհի երկրաբանական ֆակուլտետ: Ուսումնառությունից հետո աշխատանքի է անցնում ԳԱ երկրաբանական ինստիտուտում: Այստեղ նա օգտակար հանածոների բաժնի ավագ գիտաշխատող էր, աշխատում էր կարեւոր հանքային շրջաններում եւ զբաղվում հանրապետության գունավոր եւ ազնիվ մետաղների հանքավայրերի հեռանկարային ուսումնասիրությամբ: Շուրջ քսան տարի ուսումնասիրում է Զանգեզուրի հանքավայրերը, ընկերների հետ կազմում մի շարք շրջանների ոսկու հանքավայրերի երկրաբանական եւ կանխատեսումային քարտեզներ, որոնք այսօր էլ են օգտագործվում:
Երբ տեղի ունեցավ Սպիտակի աշխարհավեր երկրաշարժը, Սիմոն Աչիկգյոզյանը աղետի գոտում ղեկավարում էր երկրաշարժաբանների միջազգային ջոկատը: Հետո սկսվելու էր Արցախյան ազատագրական շարժումը, Ազատության հրապարակը թնդալու էր խռովահույզ միտինգներից: Բայց համազգային միտինգներն ու գործադուլները նրա սրտովը չէին, ճարտարախոսների անպտուղ ճառերն իր համար չէին: Եվ 1989-ին պատվազգաց ու իր նահատակված գերդաստանի վրիժառության անկասելի մղումով լցված երբեմնի երկրաբանն ու մանկավարժը, բանաստեղծն ու նկարիչը անդամագրվում է «Արաբո» ջոկատին, զինավառ տղերքի հետ մեկնում Եղեգնաձոր, հինգ ամիս անընդմեջ մասնակցում Խաչիկ գյուղի պաշտպանական մարտերին, ապա հասնում Իջեւան, այստեղից էլ՝ Վարդենիս: 1991-ի մարտին կարճ ժամանակով գալիս է Երեւան՝ ներկա լինելու ավանդույթ դարձած ընտանեկան հավաքին…
Իսկ հյուսիսային Արցախում վիճակն օր-օրի աղետալի էր դառնում. Ազատ եւ Կամո գյուղերի բնակչությունը բռնահանվել էր, վտանգված էին Գետաշենը, Մարտունաշենը, հայկական այլ բնակավայրեր: Սիմոն Աչիկգյոզյանը մեկնում է մարտական ընկերների մոտ՝ Մարտունաշեն: Հետո տղերքին են միանում Կարոտի, Պռոշյանի, Հրազդանի ու Բաղրամյանի դաշնակցական խմբերը: Նրանց գալով մարտունաշենցիների մեջ հույսեր են արթնանում…
1991-ի ապրիլի 30-ին սկսվում է դավադիր «Օղակ» օպերացիան՝ գնդապետ Մաշկովի հրամանատարությամբ: Կիրովաբադի 4-րդ բանակի 23-րդ դիվիզիան ազերի խուժանի հետ ներխուժում է նախ Գետաշեն, որին հաջորդում է Մարտունաշենը: Մարտունաշենի դիրքերում մարտնչող ֆիդայիներն արդեն տեղյակ էին Գետաշենի անկման, Թաթուլի, Հրաչի, Արթուրի նահատակության մասին: Մարտունաշենը պահող թվով երեսունի հասնող քաջազունները շարունակում էին դիմադրել տասնյակ տանկերի, անհամար օմոնականների: Տղաներից շատերը ծանր վիրավորվել էին: Կարոտն ու Պետոն թաղային մարտերով ջանում էին ժամանակ շահել, որ գյուղացիները հասցնեին անվնաս նահանջել: Սակայն Մարտունաշենի ճակատագիրը եւս վճռված էր: Սիմոն Աչիկգյոզյանը տանիքներից մեկի վրայից գնդացրի անընդմեջ կրակով կանխում էր օմոնի առաջխաղացումը: Տանկային հրետակոծությունը չէր դադարում: Թշնամին նկատել էր գիտնական-զինվորի թաքստոցը. հերթական պայթյունից հետո լռում է նաեւ նրա գնդացիրը:
Աչիկգյոզյան հերոսի կյանքը շարունակվում է. անմահության դափնեպսակը հավերժ զարդարում է ազատատենչ հայորդու ճակատը…
