Արցախի եւ Հայաստանի շուրջ տեղի ունեցող իրադարձությունները լիարժեք գնահատելու համար պետք է դիտարկել տարածաշրջանի այլ գործընթացներ նույնպես՝ ընդլայնելով աշխարհագրությունը: Սեպտեմբերի 13-14-ին Ադրբեջանի սանձազերծած ռազմական գործողություններից եւ դրան հաջորդած Թուրքիայի իշխանությունների՝ Բաքվին սատարող հայտարարություններից հետո հատկանշական էր Հունաստանի արտաքին գործերի նախարար Նիկոս Դենդիասի այցը Հայաստան: Կարեւոր էին նաեւ Հունաստանի ԱԳ նախարարի՝ Երեւանից հնչեցրած հայտարարությունները:
Գաղտնիք չէ, որ ներկայում աննախադեպ սրված են Հունաստանի եւ Թուրքիայի հարաբերությունները: Թուրքիայում տարբեր մակարդակներով պարբերաբար շրջանառվում են հունական կղզիները թուրքական պատկերող քարտեզներ, իսկ այսօր այդ երկրների հարաբերությունները սրվել են այն աստիճան, որ փոխադարձ ռազմական սպառնալիքներ են հնչում: Թուրքիան իր կտրուկ հայտարարությունները հիմնավորում է այն փաստով, որ Հունաստանը զինտեխնիկա է տեղակայում Էգեյան ծովի իր կղզիներում, որոնք, ըստ Անկարայի, պետք է ապառազմականացված լինեն: Հունաստանն էլ հայտարարում է, որ առաջնորդվում է Լոզանի համաձայնագրով եւ պաշտպանում է իր տարածքների անվտանգությունը: Այլ կերպ ասած՝ Անկարան եւ Բաքուն գրեթե նույն քաղաքականությունն են վարում հարեւան երկրների նկատմամբ: Այսօր Ադրբեջանի զինված ուժերը ՀՀ ինքնիշխան տարածքներում են, եւ Բաքվից պարբերաբար հնչում է «Զանգեզուրի միջանցք» արտահայտությունը:
Այս ամենի համայնապատկերին Նիկոս Դենդիասը Երեւանում հայտարարեց, որ ցանկանում է հստակ հաղորդագրություն ուղարկել այն երկրներին, որոնք ցանկանում են քարտեզներ վերանայել: «Քարտեզների վերանայման քաղաքականությունները կձախողվեն»,- հայտարարեց հույն բարձրաստիճան պաշտոնյան:
Սահմանների եւ աշխարհաքաղաքական որեւէ փոփոխության դեմ է մշտապես արտահայտվում Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը: Բաքվում Իրանի դեսպան Սեյեդ Աբաս Մուսավին օրերս Ադրբեջանի առաջին փոխնախագահի օգնական Էլչին Ամիրբեկովի հետ հանդիպման ժամանակ հայտարարել է. «Տարածաշրջանում Իրանի կենսական եւ երկարաժամկետ շահերին չհամապատասխանող աշխարհաքաղաքական փոփոխություններ չպետք է լինեն»: Նա նաեւ հայտնել է Բաքվի եւ Երեւանի միջեւ բանակցությունների հարթակ դառնալու Թեհրանի պատրաստակամության մասին:
Վերոնշյալ զարգացումները խոսում են թյուրքական պետությունների ծավալապաշտական նկրտումների մասին, որոնք, բնականաբար, հանդիպում են եւ կհանդիպեն տարածաշրջանի պետությունների բնական հակազդեցությանը: Այսօր միջազգային իրավունքի հիմնարար նորմերից մեկը պետությունների տարածքային ամբողջականությունն է, այն չպահպանելու դեպքում աշխարհում ապոկալիպսիսն անխուսափելի է:
Ադրբեջանի ագրեսիվ կեցվածքը նույն խնդրի առաջ է կանգնեցրել նաեւ Հայաստանին եւ Արցախի Հանրապետությանը: Անթույլատրելի զարգացումները կանխելու համար Հայաստանն ունի բնական դաշնակիցներ, եւ այդ կարեւորագույն գործոնները որոշիչ են լինելու ապագա աշխարհաքաղաքական գործընթացներում:
