Թյուրքական «մշակույթի» անբաժան բաղադրիչն է նվաճած տարածքների, տեղանունների թրքացումը։ Այդ քաղաքականության օգնությամբ փորձ է արվել յուրացնել եւ դրա միջոցով ջնջել, աղճատել, ապա եւ մոռացության տալ տեղանվան էթնիկ պատկանելությունը։ Նույն քաղաքականությունն իրականացնում է նաեւ Ադրբեջանը։
Հուլիսին Ադրբեջանի կառավարությունը փոփոխություններ էր կատարել «Ադրբեջանի Հանրապետության ընտանեկան օրենսգրքի կիրառման հետ կապված որոշ նորմատիվ-իրավական ակտերի հաստատման մասին» բանաձեւում։ Նոր կանոնների համաձայն՝ Հայաստանի տարածքում տեղանունները պաշտոնական փաստաթղթերում գրվելու են ադրբեջանական անուններով։ Այսինքն՝ Ադրբեջանի քաղաքացիների փաստաթղթերում, շրջանցելով հայկական անվանումները, կնշվեն գոյություն չունեցող բնակավայրերի անուններ։
Ադրբեջանը ցավագին էր ընդունել նաեւ ՌԴ ՊՆ-ի տարածած հաղորդագրության մեջ Արցախի բնակավայրի հայկական տեղանվան օգտագործումը։ Այդ առիթով խորհրդարանը մտադիր է դիմել ՌԴ Պետական դումա, որպեսզի ՌԴ պաշտպանության նախարարության կայքի տեղեկագրերում հայկական տեղանունների փոխարեն օգտագործվեն Ադրբեջանի հորինած անվանումները։ Տարածաշրջանային հարցերի խորհրդարանական հանձնաժողովի նախագահ Սիյավուշ Նովրուզովն անգամ ռուս խաղաղապահներին մեղադրում է «անջատողականությանը սատարելու մեջ», քանի որ վերջիններս, իբր, աղավաղում են «ադրբեջանական տեղանունների անվանումները»:
Ադրբեջանի խորհրդականներն այսքանով չեն բավարարվել, նրանց թիրախում նաեւ Իրանն է. Միլլի մեջլիսի պատգամավորներից մեկը երեկվա նիստի ժամանակ խոսել է նոր Սահմանադրության ընդունման անհրաժեշտության մասին եւ` որպես առաջին քայլ, նշել Ադրբեջան անվանման փոփոխությունը. «Երկիրը պետք է կոչվի Հյուսիսային Ադրբեջան։ Ինչպես մյուս պառակտված ժողովուրդների անուններում կան «հյուսիս» եւ «հարավ» արտահայտությունները: Կարծում եմ, որ սա նաեւ խթան կլինի հարավային ադրբեջանցիների համար»։
Փաստերի եւ իրողությունների հիման վրա գիտական թեզեր զարգացնելու փոխարեն Ադրբեջանի գիտական հանրույթի ներկայացուցիչները նախընտրում են ֆանտաստիկայի ժանրը։ Սեփական ծագման թնջուկից գլուխ չհանած` անցում են կատարում մեր տարածաշրջանի բնիկ ժողովուրդների ծագման թեզերի նենգափոխմանը։ Նախօրեին Ադրբեջանի գիտությունների ազգային ակադեմիայի նախագահ Իսա Հաբիբեյլին հայտարարել էր, թե «Իրանը թյուրքական պետություն է»` նման անհեթեթությունը փորձելով բացատրել նրանով, որ երկիրը «հնագույն ժամանակներից կառավարել են ադրբեջանաթուրքական դինաստիաները»։ Հաբիբեյլին նաեւ պնդում է, որ պարսկերենը հաղորդակցության միջոց է «սահմանափակ պաշտոնական շրջանակների համար», մինչդեռ ադրբեջաներենը «Իրանում ապրող բոլոր ժողովուրդների լեզուն է»։ Ինչպես տեսնում ենք, նենգափոխման ուղղությամբ ադրբեջանական երեւակայության թռիչքը նույնքան անսահման է` ինչքան տիեզերքը։ Այս թեզերին կարելի էր ուշադրություն չդարձնել, եթե դրանք չզարգացվեին պետական եւ գիտական ամենաբարձր մակարդակով։
Տեղանունների նենգափոխումը եղել ու մնում է Թուրքիայի բոլոր ժամանակների իշխանությունների հեռահար նպատակներ հետապնդող ժողովրդագրական քաղաքականության կարեւոր բաղադրիչը: Այսօր այն իրականացնում է Թուրքիայի «կրտսեր եղբայրը»։ Թուրքագետ Լուսինե Սահակյանը «Տեղանունների թուրքացումն Օսմանյան կայսրությունում եւ հանրապետական Թուրքիայում» աշխատության մեջ գրում է. «Տեղանունները սոսկ լեզվական փաստեր չեն, այլ նաեւ պատմագիտական ճշգրիտ ու անաչառ ապացույցներ: Վաղնջական ժամանակներից հիշվող հայկական տեղանունները լեզվական ամրակուռ վկայություններ են, որոնք բացահայտում են ողջ ճշմարտությունը Հայկական լեռնաշխարհի բնիկ տերերի մասին: Ուրեմն՝ ներկայումս հայկական տեղանունների պաշտպանության, պահպանման եւ վերականգնման խնդիրը մեզ համար ունի ռազմավարական անգնահատելի նշանակություն»:
Եթե թուրքերն ու ադրբեջանցիները հետեւողական են իրենց նենգափոխման մեջ, ապա մենք՝ հայերս, չափազանց անփույթ ենք այդ առումով։ «ՀՀ»-ն մեկ անգամ չէ, որ անդրադարձել է հայկական տեղանունների պահպանման կարեւորության մասին, սակայն հանրային ընկալումներում հաճախ գերակշռում են թուրքական եւ ադրբեջանական անվանումները։ Այդպիսի վերաբերմունքը մեր տեղանունների նկատմամբ ցույց է տալիս հոգեբանական մակարդակում կրած պարտության հարցին, հետեւաբար, այդ արգելապատնեշի հաղթահարումն առաջնային է դառնում թերարժեքության, պարտվողի բարդույթը հաղթահարելու ճանապարհին։ Մասնագետները կբացատրեն, որ յուրաքանչյուր տեղանուն անգնահատելի պատմագիտական տեղեկություններ է հաղորդում որպես հայերիս՝ հազարամյակներ ձգվող ներկայության ապացույցներից մեկը։ Հետեւաբար, դրանց նենգափոխումը խախտում է Հայկական լեռնաշխարհում մեր բնիկ լինելու տեղեկատվական շղթան։
