Մեծ Բրիտանիայում իշխող Պահպանողական կուսակցության նոր առաջնորդի եւ երկրի վարչապետի անունը հայտնի կդառնա սեպտեմբերի 5-ին։ 11 պահպանողական քաղաքական գործիչներ արդեն իսկ ցանկություն են հայտնել մասնակցելու կուսակցության առաջնորդի ընտրություններին, որի հաղթողն ավտոմատ կերպով կդառնա նաեւ վարչապետ։
Երկրի վարչապետի ընտրությունից բացի Մեծ Բրիտանիան կանգնած է մեկ այլ լրջագույն մարտահրավերի առջեւ եւս, քանի որ Շոտլանդիայում կրկին օրակարգում է Լոնդոնից անկախանալու մտայնությունը։ Չնայած 2014 թ. Շոտլանդիայում անցկացված անկախության հանրաքվեի արդյունքներով շոտլանդացիների ավելի քան 55 տոկոսը քվեարկեց Մեծ Բրիտանիայի կազմում մնալու օգտին, սակայն Շոտլանդիայի կառավարությունն առաջարկում է 2023 թ. հոկտեմբերի 19-ին անցկացնել անկախության վերաբերյալ եւս մեկ խորհրդակցական հանրաքվե։ Այդ մասին հունիսի 28-ին խորհրդարանում հայտարարել էր Շոտլանդիայի առաջին նախարար Նիկոլա Սթերջենը՝ մասնավորապես նշելով, որ անկախությունն անհրաժեշտ է Շոտլանդիային մարտահրավերներին ավելի լավ դիմակայելու համար։ Հայտնի է, որ խորհրդակցական հանրաքվեն չունի այն ուժը, ինչ հերթական հանրաքվեն, եւ ընդամենն առաջին քայլն է քվեարկության դրված հարցի վերաբերյալ հետագա քաղաքական կամ օրենսդրական որոշումների ընդունման համար։
Սթերջենը նաեւ ասել է, որ պատրաստ է բանակցություններ սկսել բրիտանական կառավարության հետ հանրաքվեի պայմանների շուրջ: Նշենք, որ հուլիսի 6-ին Ջոնսոնը մերժեց Շոտլանդիայի՝ անջատման վերաբերյալ հանրաքվե անցկացնելու խնդրանքը։ «Մի իրավիճակում, երբ մեր երկիրը բախվում է աննախադեպ մարտահրավերների ինչպես ներքին, այնպես էլ՝ արտաքին, ես չեմ կարող համաձայնել, որ այժմ ժամանակն է վերանայելու այս հարցը, որին շոտլանդացիները հստակ պատասխանեցին 2014 թվականին»,- գրել էր Ջոնսոնը։ Դրան ի պատասխան՝ Սթերջենը հայտարարել էր, որ «եթե չի կարող կազմակերպվել հանրաքվե, որը, ըստ օրենքի, պահանջում է Լոնդոնի համաձայնությունը, ապա Շոտլանդիայի ազգային կուսակցությունն ակնկալում է այդ թեման տանել 2024 թվականի համընդհանուր ընտրությունների»։ Այդպիսով՝ կուսակցությունը մտադիր է Մեծ Բրիտանիայից հեռանալը դարձնել իր միակ նախընտրական թեման։
2016-ից ի վեր, այն է՝ Բրեքսիթի հանրաքվեից սկսած, որի ժամանակ շոտլանդացիները, ի տարբերություն Անգլիայի եւ Ուելսի բնակիչների, մեծամասամբ դեմ քվեարկեցին Եվրամիությունից դուրս գալուն, իշխող Շոտլանդիայի ազգային կուսակցությունը՝ Նիկոլա Սթերջենի գլխավորությամբ, անընդհատ բարձրաձայնում էր Շոտլանդիայի անկախության նոր հանրաքվեի անհրաժեշտության մասին: Այս զարգացումների համատեքստում Շոտլանդիայի ազգային կուսակցությունը եւ «Այո»-ի քարոզչության ակտիվիստները սկսել են քայլեր ձեռնարկել առաջիկա ամիսներին «բնիկ շոտլանդացիների ձգտումներն» աշխուժացնելու համար, որպեսզի տեղական իշխանությունները խթանեն «Այո»-ի քարոզչությունը եւ փորձեն ներգրավել առավել մեծ թվով չկողմնորոշված ընտրազանգվածին։ Խնդիրն այն է, որ «Ipsos Mori»-ի վերջին սոցհարցման տվյալներով՝ բոլոր ընտրողների միայն 32 տոկոսն է ցանկանում նոր հանրաքվե անցկացնել մինչեւ հաջորդ տարվա վերջը։ «Այո» շարժմանն աջակցությունը շարունակում է տատանվել 50 տոկոսի սահմաններում, այն ամենաբարձրն է եղել համավարակի շրջանում՝ կազմելով 58 տոկոս։
Անկախության կողմնակիցների թվի ավելացման առումով ուշադրության է արժանի առաջին հայացքից երկրորդական թվացող հանգամանք. վերջին տարիների ընթացքում երիտասարդ շոտլանդացիների ճնշող մեծամասնությունը՝ 16-24 տարեկան տարիքային խմբի գրեթե 80 տոկոսը, կողմ է անջատմանը։ Այլ հարց է, թե արդյոք հնարավոր կլինի՞ երիտասարդներին ընտրատեղամասեր գնալ։ Ի դեպ, տարեցները, հատկապես թոշակառուները, հետեւողականորեն դեմ են քվեարկում կտրուկ եւ արմատական այն փոփոխություններին, որոնք խաթարում են աշխարհի իրենց ծանոթ պատկերը։ Եթե, այնուամենայնիվ, Շոտլանդիայի ազգային կուսակցությանն ու «Այո»-ի ակտիվիստներին հաջողվի համոզել երիտասարդ եւ չկողմնորոշված ընտրազանգվածին, որպեսզի վերջիններս մասնակցեն հանրաքվեին, ապա մեծանում է հավանականությունը, որ Շոտլանդիան կբռնի անկախության ուղին։
Ի թիվս այլ հարցերի՝ Շոտլանդիայի հեռանալը տնտեսական եւ մի շարք այլ խնդիրների հետ է կապված։ Նման զարգացումը կարող է Բրիտանիային զրկել սեփական նավթի մեծ մասնաբաժնից, որը ստացվում է Հյուսիսային ծովում՝ Շոտլանդիայի ափերի մոտ գտնվող նավթային շելֆից: Տնտեսական ապահովությունը կարող է ազդել, որ շոտլանդացիներից շատերը ձեռնպահ մնան անկախանալուց. ավելին, անջատողականության հակառակորդ տնտեսագետների մեծամասնությունը (ներառյալ շոտլանդացիները) նշում է, որ տնտեսության ինքնուրույնության համար միայն նավթային բաղադրիչը բավարար չէ։ Տնտեսականից բացի, Շոտլանդիայի անջատումը բարձրացնելու է նաեւ միջուկային հրթիռների տեղակայման հարցը:
Մինչ Լոնդոնը զբաղված էր Կիեւին օգնելով, քաղաքական կարեւոր իրադարձություններ են տեղի ունեցել Հյուսիսային Իռլանդիայում. այս տարվա մայիսին իր 100-ամյա պատմության մեջ առաջին անգամ Միացյալ Իռլանդիայի կողմնակից «Sinn Fein» («Մենք ինքներս») կուսակցությունն առաջին տեղն է զբաղեցրել ընտրություններում։ Վերջինս երկրի Օրենսդիր ժողովում ստացել է 27 տեղ՝ դառնալով խորհրդարանի ամենամեծ խմբակցությունը։ Կուսակցության վերջնանպատակն է հանրաքվե անցկացնել Մեծ Բրիտանիայից Հյուսիսային Իռլանդիան անջատելու եւ Իռլանդիայի Հանրապետության հետ միավորելու վերաբերյալ: Կուսակցության առաջնորդ Միշել ՕþՆիլն ընտրությունները պատմական օր է անվանել, մինչդեռ բրիտանացի փորձագետների գնահատմամբ, տեղի ունեցածը «քաղաքական երկրաշարժ» էր։
Նկատենք, որ անջատողական տրամադրությունները նոր չեն թե՛ Շոտլանդիայում, թե՛ Հյուսիսային Իռլանդիայում, սակայն վերջին տասնամյակների ընթացքում դրանք առավել սրվել են։ Դեռեւս 2008-ին պատմաբան, միջազգային հարաբերությունների պատմության մասնագետ Ալեքսեյ Տերեշչենկոն «Տարածաշրջանային եւ անջատողական շարժումները Հարավային եւ Հյուսիսային Եվրոպայի երկրներում» հոդվածում գրել է, որ ժամանակակից երիտասարդության շրջանում ամենաշատ ժողովրդականություն վայելող կելտական մշակույթը վերածնունդ է ապրում. «Կելտական աշխարհի միասնության համար պայքարում է Կելտական լիգան, որը միավորում է «վեց ազգերի»՝ Իռլանդիան, Շոտլանդիան, Ուելսը, Բրետանը, Կոռնուոլը եւ Մեն կղզին: Նրա նպատակն է կելտերեն լեզվի զարգացումը, կելտական ժողովուրդների համագործակցության կազմակերպումն ու պայքարը նրանց քաղաքական, մշակութային, սոցիալական եւ տնտեսական ազատության համար»: Միեւնույն ժամանակ Կելտական լիգայի առաջնահերթությունների թվում են Իռլանդիայի միավորումը, Լուար-Ատլանտիկ դեպարտամենտի վերադարձը Բրետանին եւ Շոտլանդիայի անկախությունը: Այդ զարգացումներին ներգրավված է նաեւ Կանադայի, Պատագոնիայի եւ Ավստրալիայի կելտական սփյուռքը: Պատմաբանը նկատում է, որ այդ միտումների արդյունքում Մեծ Բրիտանիան հայտնվել է ծանր դրության մեջ, քանզի իր տարածքի բոլոր անջատողական շարժումները կելտական են: Թե ինչպիսի ընթացք կունենան անջատողական տրամադրությունները, մեծապես կախված կլինի ոչ միայն Մեծ Բրիտանիայի ներքաղաքական, այլեւ աշխարհաքաղաքական զարգացումներից։
