Աշխարհում եւ տարածաշրջանում ընթացող դինամիկ աշխարհաքաղաքական տեղաշարժերի համատեքստում հայ-իրանական միջկառավարական հանձնաժողովի նիստը, Իրանի էներգետիկայի նախարար Ալի-Աքբար Մեհրաբիանի այցը Հայաստան եւ փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանի հետ անցկացված մամուլի ասուլիսում արած հայտարարությունները էական ուղերձներ էին պարունակում տարածաշրջանում «խաղացող» պետությունների համար:
Իրանի էներգետիկայի նախարարության համակարգման ներքո են նաեւ բնական ռեսուրսները եւ շրջակա միջավայրի պահպանության հարցերը: Այն պաշտպանական գերատեսչությունից հետո այդ երկրի երկրորդ ազդեցիկ կառույցն է եւ ներկայացնում է Թեհրանի տնտեսական քաղաքականության հիմնական վեկտորը: Պատահական չէր, որ Ալի-Աքբար Մեհրաբիանին առաջնահերթ անդրադարձավ իր երկրի եւ տարածաշրջանի համար մեծ կարեւորություն ներկայացնող ջրային ռեսուրսների խնդրին եւ դրա համատեքստում քննադատություն ուղղեց դեպի Թուրքիա: Նրա խոսքով՝ Արաքս գետի վրա Թուրքիայի կողմից իրականացվող շինարարությունը համաձայնեցված չէ գետի ավազանի երկրների հետ եւ կարող է վտանգել նրա էկոհամակարգը: Թուրքիայի հետ ջրի խնդիրներ ունեն ոչ միայն Իրանը եւ Հայաստանը, այլեւ Սիրիան եւ Իրաքը: Թուրքիան ջրամբարների միջոցով էականորեն սահմանափակում է Տիգրիս եւ Եփրատ գետերով ջրերի հոսքը Սիրիա եւ Իրաք, իսկ Արաքս գետի վրա, մասնավորապես՝ Կարսի մոտակայքում կառուցած մեծ ջրամբարի միջոցով սահմանափակում է ջրերի հոսքը նաեւ Հայաստան եւ Իրան: Այս փաստով է պայմանավորված վերջին տարիներին Ախուրյանի ջրամբարի թերլցվածությունը, որտեղից ոռոգվում է Արարատյան դաշտը:
Իրանի էներգետիկայի նախարարի խոսքով՝ Թուրքիան ձեռնարկում է ամբարտակների շինարարություն, բայց դրանք համաձայնեցված չեն Արաքս գետի ավազանի երկրների հետ: «Մենք համարում ենք, որ Արաքս գետի ավազանում գտնվող բոլոր պետություններն ամբարտակների շինարարության, ինչպես նաեւ Արաքս գետի ջրերի օգտագործման հարցում պետք է համաձայնեցված աշխատեն։ Միակողմանի եւ անհատական մոտեցումը կարող է վտանգներ պարունակել գետի համար»,- ասել է նա։
Ուկրաինական ճգնաժամի հետեւանքով Եվրոպայում էներգետիկ ռեսուրսների առումով սրված իրավիճակի ֆոնին Իրանի նախարարը խոսում է Հայաստան մատակարարվող գազի ծավալների մեծացման եւ Հյուսիս-Հարավ էլեկտրաէներգիայի տարանցման նախաձեռնության մասին: Իրան-Հայաստան միջկառավարական հանձնաժողովի 17-րդ նիստից հետո հրավիրված ճեպազրույցում Իրանի էներգետիկայի նախարար Ալի-Աքբար Մեհրաբիանն ասել է. «Հաշվի առնելով գազի համաշխարհային պահանջարկը՝ բնականաբար, պետք է զարգացնել տարանցման հնարավորությունն օգտագործելու հանգամանքը: Իհարկե՝ Հյուսիս-Հարավ մայրուղին Հայաստանը շատ լավ տարբերակ է դարձնում ապրանքների տարանցման համար»։
Իրանի էներգետիկայի նախարարի այս հայտարարությունը պատասխան էր Էրդողանի վերջին հայտարարություններից մեկին, որում նա խոսում էր Ադրբեջանի հետ գազատարի նոր՝ հարավային հոսքի բացման մասին: Թուրքիայի առաջնորդը նկատի ունի Ադրբեջանի հարավային տարածքով, Մեղրիով եւ Նախիջեւանով կառուցվելիք գազատարի տեսլականը:
Իրանի էներգետիկայի նախարարի բոլոր հայտարարությունները վերաբերում էին Հյուսիս-Հարավ էներգետիկ, տրանսպորտային կապերին, որը փաստացի հակակշռում է ադրբեջանաթուրքական զույգի կողմից լոբբինգ արվող Արեւելք-Արեւմուտք գծին: Հյուսիս-Հարավ գծում Իրանը, բնականաբար, առանցքային դերակատարություն է հատկացնում Հայաստանին: Իրանի էներգետիկայի նախարարը նաեւ հույս է հայտնել, որ Հայաստանի եւ Իրանի միջեւ եղած քաղաքական հարաբերությունների բարձր մակարդակին կբարձրացվեն նաեւ տնտեսական հարաբերությունները, եւ այդ առումով մայիսի 11-ին միջկառավարական հանձնաժողովի նիստի ժամանակ ստորագրվածը երկրների միջեւ եղած ամենաբովանդակալից եւ ամենապարփակ փաստաթղթերից է, որտեղ հիմնարար ձեւով ներկայացված են տնտեսության բոլոր ոլորտները:
