Ոչ մի արդյունք
Կարդալ ամբողջը
ԱՐԽԻՎ
Հայաստանի Հանրապետություն
Շաբաթ, Ապրիլի 1, 2023
  • Հանրապետություն
  • Միջազգային
  • Սոցիում
  • Սփյուռք
  • Հոգեւոր
  • Մշակույթ
  • Այլք
Հայաստանի Հանրապետություն
  • Հանրապետություն
  • Միջազգային
  • Սոցիում
  • Սփյուռք
  • Հոգեւոր
  • Մշակույթ
  • Այլք
Ոչ մի արդյունք
Կարդալ ամբողջը
Հայաստանի Հանրապետություն
Ոչ մի արդյունք
Կարդալ ամբողջը
Գլխավոր Այլք

Ամենայն հայոց բանաստեղծի մուսան

Եվ 10 զավակների մայրը

Դեկտեմբերի 23, 2021
Այլք
Ամենայն հայոց բանաստեղծի մուսան
4
ԿԻՍՎԵԼ ԵՆ
419
ԴԻՏՈՒՄ
Share on FacebookShare on Twitter

«1888 թվականի հունվարի մեկի առավոտյան մայրս մեր խոհանոցում մի ծիտ է տեսնում, բռնում է ու բերում սենյակ: Ծիտը դրինք վանդակում: Մայրս ասաց, որ դա լավ նշան է, Նոր տարվա բերած բախտը: Երեկոյան Օհանեսը եկավ մեր տուն Նոր տարին շնորհավորելու: Մայրս ընդունեց նրան, բերեց սեղանատուն, սկսեցինք զրուցել: Օհանեսը հարցրեց.

-Էդ ի՞նչ ծիտ եք բռնել, տեսնենք ի՞նչ թռչուն է:

Մայրս ցույց տվեց:

Օհանեսը մի երկու ժամ նստեց, խոսեցինք դեսից-դենից, ու գնաց:

Հետո իմացա, որ մայրս, տեր Հովհաննեսի եւ Ներսես քահանա Աբովյանի հետ, առանց իմ գիտության, որոշել են մեզ նշանել եւ ամուսնությունից հետո Օհանեսին քահանա ձեռնադրել: Ներսես Աբովյանը՝ Օհանեսի ընկեր Անուշավան Աբովյանի հորեղբայրը, նույնպես կոնսիստորի անդամ էր…:

Երկու ամսից մեզ նշանեցին: Հայրը՝ Տեր-Թադեւոսը, եկավ գյուղից մի քահանայի եւ մի վարդապետի հետ: Մեզ մոտ էլ երկու քահանա կային, էնպես որ, չորս քահանա եւ մի վարդապետ մեզ նշանեցին 1888 թվականի մարտի 24-ին…»:

Օլգա ԹՈՒՄԱՆՅԱՆ

Իսկ ո՞վ էր երիտասարդ բանաստեղծի սիրտը, միտքն ու հոգին գրաված տասնյոթամյա հայուհին՝ Մարիամ Մաճկալյանը, որին հետո Օլգա Թումանյան անուն-ազգանունն էր վերապահվելու. ծնվել է Թիֆլիսի Խարխուփ թաղամասում, տատի տանը, 1871 թ., սովորել է Հովնանյան դպրոցում: Հայրը մշտապես ապրել է դրսում՝ Աղստաֆայում, այդ պատճառով էլ ընտանիքի հոգսն իր վրա է վերցրել Օլգայի քրոջ ամուսինը՝ Հովհաննես քահանա Մարտիրոսյանը, որը կորցրել էր կնոջը եւ, որպես քահանա, իրավունք չուներ երկրորդ անգամ ամուսնանալու: Նա կյանքը կապել է Օլգայի մոր՝ Շուշանիկ Մաճկալյանի հետ եւ որդեգրել նրա միակ դստերը: Նրանց ընտանիքի նկատմամբ տեր Հովհաննեսի մտերմությունը շարունակվել է նաեւ Օլգայի եւ Թումանյանի ամուսնությունից հետո:

Լինելով գրագիր՝ Հովհաննեսը հաճախ էր թղթեր տանում Հովհաննես քահանայենց տուն: Այցելություններ, որոնց արդյունքում կայանալու էր 19-ամյա բանաստեղծի եւ Օլգայի ամուսնությունը: Իսկ մինչ ա՞յդ… Մինչ այդ թերթենք Օլգայի հուշագրությունները.

«1887 թ. սեպտեմբերի վերջերին ես ու ընկերուհիս՝ Օսանը, գնացինք տատիս մոտ, ճաշեցինք այնտեղ: Հենց տատիս տան կողքին, մի սենյակում ապրում էր մի ընտանիք՝ նախշքար (ներկարար) Բագրատ Թումանյանն իր կնոջ հետ: Մենք այդ փողոցում էինք, երբ այդ տնից դուրս եկավ մի միջահասակ կին, նրա ետեւից՝ բարձրահասակ, նիհար կազմվածքով, գանգուր մազերով մի երիտասարդ:

…Մյուս օրը՝ կեսօրին, երբ մեր տան պատուհանից դուրս էի նայում, տեսնեմ՝ անցնում է մեր փողոցով նույն գանգուր մազերով տղան: Ըստ երեւույթին, նա երեկ հետեւել էր մեզ: Երրորդ օրը եկավ մեր տուն՝ ձեռքին թղթեր, որ իրեն էր տվել կոնսիստորի անդամ Հովհաննես քահանա Մարտիրոսյանը: Ես թղթերը վերցրի, միմյանց նայեցինք, ժպտաց եւ գնաց: Հետո իմացա, որ կոնսիստորի գրագիրն է, լավ էլ ձեռագիր ունի: Անուշկի տատս ինձ պատմեց, որ այդ տղային վաղուց գիտի, իր հարեւանն է, հաճախ իր համար նամակներ է գրում, անունն Օհանես է եւ շատ է հավանում նրան: Դրանից հետո շարունակ գալիս էր, թղթեր բերում: Շատ անգամ նրան մայրս էր ընդունում, ներս էր կանչում, խոսում էին, թղթերը թողնում էր ու գնում»:

Նշանվելուց հետո Թումանյանն ավելի հաճախ էր այցելելու իր հարսնացուին: «Մի օր Զատկին եկավ, ինձ համար մի զույգ գեղեցիկ կոշիկներ բերեց, նոր ձեւի,- իր հուշերում գրել է Օլգա Թումանյանը:- Կոշիկներից հետո առաջին նվերը, որ ստացել եմ իմ նշանածից, Հոմերոսի «Իլիականն» ու «Ոդիսականն» էին եւ «Վերք Հայաստանին»: Աբովյանի գիրքն ինձ ծանոթ էր արդեն, իսկ Հոմերոսը չէի կարդացել: Օհանեսն ինձ հետ կարդում էր եւ բացատրություններ տալիս…»:

Օլգա Թումանյանը, որ նախապես չէր էլ իմացել, որ Օհանեսը բանաստեղծություններ է գրում, ամուսնական կյանքում շատ շուտ էր հասկանալու, թե ում կողքին էր ինքը, եւ նվիրվում է իր առաքելությանը՝ որպես բանաստեղծի կին եւ մայր զավակների: Իսկ զավակները տասն էին: Նրա՝ մեկ դար ապրած կյանքը ներառելու էր ամեն ինչ՝ մեծագույն սիրուց մինչեւ ծանրագույն կորուստներ ու զրկանքներ: Զարմանալիորեն ուժեղ այս կինը ոչ միայն տան օջախի պահապանն էր, այլեւ բանաստեղծի մուսան, որը խնամում էր նրան, ստեղծում բոլոր պայմանները ստեղծագործելու համար: Ի դեպ, հաշվի առնելով Օլգայի հոգատարությունը Թումանյանի նկատմամբ, կաթողիկոս Խրիմյան Հայրիկը բանաստեղծին անվանել է Օլգայի 11-րդ զավակ: Եվ չնայած նման զբաղվածությանը, այդուհանդերձ, անձնազոհ կինը հասցնում էր մասնակցել նաեւ Թիֆլիսի մշակութային կյանքում տեղի ունեցող հիշարժան արարողություններին՝ ինչպես Սայաթ-Նովայի մահարձանի բացմանը, Շանթի «Հին աստվածներ» դրամայի ներկայացմանը, այլ միջոցառումների: Հենց նրան էր վերապահված պահպանելու Թումանյանի ձեռագրերն ու արխիվը, նրա թանկարժեք գրադարանն ու աշխատասենյակը: Մայրաքաղաք Երեւանում Թումանյանին նվիրված թանգարանի բացման գաղափարը նույնպես նրան էր պատկանելու:

Բանաստեղծի եւ հինգ զավակների մահվանից հետո Օլգա Թումանյանին հաջողվում է Թումանյանների թիֆլիսյան տան ունեցվածքի մեծ մասն ու ձեռագիր ժառանգությունը տեղափոխել հայրենիք, ստեղծել բանաստեղծի՝ ուխտատեղի դարձած թանգարանը: Ի դեպ, այդ գործերում նրան աջակցել է Անաստաս Միկոյանը:

Եթե հանճարեղ բանաստեղծին տրված էր ապրելու ընդամենը 54 տարի, ապա նրա նվիրական կնոջը ճիշտ 100 տարի էր վերապահված: Նա կյանքից հեռացել է 1971-ին եւ հավիտենական նինջը գտել Երեւանի քաղաքային պանթեոնում: Իսկ ինչպե՞ս գտնել նրա շիրմաքարը եւ խոնարհումի ծաղիկներով այցելել հանճարեղ բանաստեղծի մուսային…

Թեգեր: Հովհաննես ԹումանյանՕլգա Թումանյան
Կիսվել2Tweet1Կիսվել
 Հայաստանի Հանրապետություն

 Հայաստանի Հանրապետություն

Նույնատիպ Հոդվածներ

Հետաքրքիր է իմանալ

Հետաքրքրական է

Ապրիլի 1, 2023
Պատմության հետագծով

Պատմության հետագծով

Ապրիլի 1, 2023

Գործարար խրատանի

«Երեւանի ՋԷԿ»-60

Հետաքրքրական է

Պատմության հետագծով

Հետաքրքրական է

Պատմության հետագծով

Հաջորդ Հոդվածը
Պատմության հետագծով

Պատմության հետագծով

«Կարմիր գծերի» տարածաշրջանային հանգույցը

«Կարմիր գծերի» տարածաշրջանային հանգույցը

Ամենաընթերցվածը

  • Հայաստանին օգնությունը բարեգործություն չէ

    Հայաստանին օգնությունը բարեգործություն չէ

    1 Կիսվել են
    Կիսվել 0 Tweet 0
  • Արեւմուտքի եւ Ռուսաստանի համագործակցության ամենահարմար տարածաշրջանը Հայաստանն է

    1 Կիսվել են
    Կիսվել 0 Tweet 0
  • Ինչ իրավունքներ ունեն հղիներն ու մինչեւ 3 տարեկան երեխա խնամող աշխատողները

    74 Կիսվել են
    Կիսվել 30 Tweet 19
  • «Երեւանի ՋԷԿ»-60

    0 Կիսվել են
    Կիսվել 0 Tweet 0
  • Ռազմական սպառնալիքի ներքո երկխոսություն չի կարող ծավալվել

    0 Կիսվել են
    Կիսվել 0 Tweet 0

Սոցցանցեր

Ցանկ

  • Հանրապետություն
  • Միջազգային
  • Սոցիում
  • Սփյուռք
  • Հոգեւոր
  • Մշակույթ
  • Այլք

Օգտակար Հղումներ

  • Armenpress
  • Armenpress | History
  • Республика Армения
  • Պատմություն
  • Հեղինակներ

Մեր Մասին

Հայաստանի Հանրապետություն՚ օրաթերթը ստեղծվել է 1990 թ.

Ներկայում օրաթերթը հրատարակվում է «Արմենպրես» լրատվական գործակալության կողմից:

 

Հասցե՝ Հայաստանի Հանրապետություն, ք. Երեւան, Արշակունյաց պող. 4, 13-14-րդ հարկեր Հեռ.՝ + (374 10) 52-57-56, Էլ-փոստ՝ [email protected]: Գովազդի համար`+(374 10) 52-69-74, +(374 96) 45-19-38, Էլ-փոստ՝ [email protected]

Ոչ մի արդյունք
Կարդալ ամբողջը
  • Հանրապետություն
  • Միջազգային
  • Սոցիում
  • Սփյուռք
  • Հոգեւոր
  • Մշակույթ
  • Այլք

Հասցե՝ Հայաստանի Հանրապետություն, ք. Երեւան, Արշակունյաց պող. 4, 13-14-րդ հարկեր Հեռ.՝ + (374 10) 52-57-56, Էլ-փոստ՝ [email protected]: Գովազդի համար`+(374 10) 52-69-74, +(374 96) 45-19-38, Էլ-փոստ՝ [email protected]

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist