Ոչ մի արդյունք
Կարդալ ամբողջը
ԱՐԽԻՎ
Հայաստանի Հանրապետություն
Շաբաթ, Մարտի 25, 2023
  • Հանրապետություն
  • Միջազգային
  • Սոցիում
  • Սփյուռք
  • Հոգեւոր
  • Մշակույթ
  • Այլք
Հայաստանի Հանրապետություն
  • Հանրապետություն
  • Միջազգային
  • Սոցիում
  • Սփյուռք
  • Հոգեւոր
  • Մշակույթ
  • Այլք
Ոչ մի արդյունք
Կարդալ ամբողջը
Հայաստանի Հանրապետություն
Ոչ մի արդյունք
Կարդալ ամբողջը
Գլխավոր Միջազգային

Միջնադարյան դժոխքի վերադարձը

Հարձակում եկեղեցիների վրա. նախացեղասպանական իրավիճակ Նիգերիայում

Հունիսի 14, 2022
Միջազգային
Միջնադարյան դժոխքի վերադարձը
1
ԿԻՍՎԵԼ ԵՆ
75
ԴԻՏՈՒՄ
Share on FacebookShare on Twitter

Նիգերիայում քրիստոնյաներին ավելի ու ավելի հաճախ են սպանում, առեւանգում ու պարբերաբար ենթարկում բռնությունների ու խոշտանգումների: Այս մասին գրում է բրիտանական «The Spectator»-ը: Օրերս տասնյակ հավատացյալ քրիստոնյաներ, այդ թվում՝ մի շարք երեխաներ, սպանվել են նիգերիական Օվո քաղաքի եկեղեցու վրա հարձակման ժամանակ: Նախնական գնահատականների համաձայն՝ զոհվածների թիվը նվազագույնը 70-ի է հասնում, բայց այդ թիվը կաճի՝ հաշվի առնելով, որ տաճարը՝ Սուրբ Ֆրանցիսկոս կաթոլիկ եկեղեցին, ունի ամենամեծ ծխերից մեկը հարավարեւմտյան Օնդո նահանգում:

Նիգերիայում այժմ ահաբեկչական հարձակումների կտրուկ աճ է նկատվում: Վերջին 6 ամսվա ընթացքում զինյալները 48 մարդ են սպանել հյուսիսարեւմտյան Զամֆարա նահանգում, արյունահեղ ջարդ են իրականացրել Պլատո նահանգի գյուղերից մեկում, որի ընթացքում զոհվել է 100 բնակիչ, ինչպես նաեւ ներխուժել են գնացքներ ու ավտոբուսներ, ինչի հետեւանքով տասնյակ մարդիկ զոհվել են, իսկ հարյուրավորներն էլ անհետ կորած են համարվում: Հանցագործությունների գրանցման «Nigeria Security Tracker» ծառայության տվյալներով՝ միայն 2022 թ. առաջին եռամսյակում նվազագույնը 3000 նիգերիացի է սպանվել, առեւանգվել է 1500 մարդ:

Վերջին հարձակումների մեծ մասն իրականացնում են «ավազակները»՝ տեղացի զինյալները, որոնք պատասխանատու են նաեւ Նիգերիայում առեւանգումների ալիքի համար: Սակայն ճիշտ այնպես, ինչպես տեղական ավազակախմբերը «Բոկո Հարամից» փոխառեցին դպրոցականներին առեւանգելու մեթոդները, զինյալ տարբեր խմբավորումները ջիհադականների մեթոդներով ավելի ու ավելի են ահաբեկում Նիգերիայի քրիստոնյա բնակչությանը: Ջիհադականները, որոնք կապված են նիգերիական ահաբեկչական իսլամական «Բոկո Հարամ», 2015-ից՝ «Իսլամական պետության արեւմտաաֆրիկյան նահանգ» կազմակերպության հետ, որի գրոհայինները հունիսի 6-ին Բորնո նահանգի հյուսիս-արեւելքում գտնվող Լոուան Մայնարի գյուղում հրկիզել են բեռնատարներ եւ առեւանգել ուղեւորներին, այդ երկրում ահաբեկչական գործողությունների հիմնական կատարողներն են:

Նիգերիական ջիհադական խմբավորումները, որոնք փորձում են աջակցել զինյալ իսլամին, աջակցություն են ստանում արմատական իսլամական խմբավորումների կողմից, որոնք էլ, ի դեպ, հրահրում են նրանց: Միեւնույն ժամանակ աճում է սրբապղծության մեղադրանքներով թելադրված սպանությունների թիվը։ Հենց երկրի բնակչության 46 տոկոսը կազմող քրիստոնյաներն են իրենց վրա վերցրել դաժան հաշվեհարդարների հիմնական մասը: Իսկ մահմեդականները, ի դեպ, 53 տոկոսն են:

Մայիսին համակուրսեցիները Դեբորա Սամուելին դաժանորեն քարկոծեցին եւ ողջ-ողջ այրեցին Սոկոտո նահանգում «WhatsApp»-ում ձայնային հաղորդագրության պատճառով, որը դիտվել էր որպես Մուհամեդ մարգարեին ուղղված հայհոյանք: Անցյալ ամիս Լագոսում հաշվեհարդարի է ենթարկվել ձայնային ռեժիսոր Դեյվիդ Իմոհը: Այնուհետեւ հարձակումներ են կատարվել նահանգի եկեղեցիների վրա, եւ քրիստոնյաների նկատմամբ հալածանքներն ուժեղացել են։ Անցյալ շաբաթ առեւանգվել է երկրի մեթոդիստական եկեղեցու ղեկավար Սամուել Կանուն, իսկ դրանից մեկ շաբաթ առաջ հյուսիսարեւմտյան Կացինա նահանգում առեւանգվել էին երկու կաթոլիկ քահանաներ:

Վիճակագրական որոշ տվյալների համաձայն՝ նախորդ տարի Նիգերիայում սպանվել է առնվազն 4650 քրիստոնյա։ 2009 թ. հուլիսից, երբ «Բոկո Հարամն» առաջին անգամ ապստամբություն բարձրացրեց տարածաշրջանում, ավելի քան 45000 մարդ դարձել է նրա զոհը։ Վերջին տասնամյակում քրիստոնյաների սպանությունների մեծ մասը կատարվել է այս զինյալ խմբավորման գրոհայինների կողմից, սակայն կրոնական համայնքի ներկայացուցիչներին հետապնդում են ոչ միայն ջիհադական խմբավորումները:

Վերջին տարիներին Նիգերիայի քրիստոնյաների վրա ավելի ու ավելի հաճախ են հարձակվում էթնիկ մահմեդական ֆուլանի խմբի զինյալները: Շատ տեղացիներ, այդ թվում՝ Օնդո նահանգից պատգամավոր Ադեյեմի Օլայեմին, կարծում են, որ վերջին ահաբեկչությունը, որին մասնակցության մասին ոչ ոք դեռ պաշտոնապես չի հայտարարել, նույնպես իրականացվել է ֆուլանիի գրոհայինների կողմից: Դեկտեմբերին նրանց ասոցիացիան նույնիսկ նախազգուշացում է արել Զամֆարայի եկեղեցիներին՝ հայտարարելով, որ իրենք կարող են հարձակումներ գործել, եթե այդ եկեղեցիները շարունակեն ծառայություններ մատուցել:

Ֆուլանիի մարտիկները նույնպես հաճախ են հարձակվում եկեղեցիների վրա՝ սպանելով տասնյակ քրիստոնյաների եւ առեւանգելով քահանաներին: 2017-2020 թթ. ժամանակահատվածում համայնքի հովիվներն իրականացրել են 654 հարձակում եւ սպանել 2539 նիգերիացիների: Սկզբում հարձակվողները բռնություն էին կիրառում մրցակից խմբավորումներից, առավելապես՝ քրիստոնյա բերոմա ժողովրդից հողատարածքները խլելու համար: Սակայն վերջին տարիներին նրանց ագրեսիվ գործողությունները միջին գոտու նահանգներում (Կենտրոնական Նիգերիա) կրոնական բնույթ են ստացել։

Գյուղատնտեսական հողերի համար պայքարը, որն արդեն բաժանված է բնակիչների միջեւ ըստ էթնո-կրոնական նախանշանի, կախված ցեղային պատկանելությունից, արմատապես իսլամացվել է միջին գոտու երկայնքով, որը բաժանում է մահմեդական մեծամասնությամբ հյուսիսը հիմնականում քրիստոնյա հարավից: «Բոկո Հարամի» հզորության եւ ազդեցության աճի շնորհիվ վերածնվել է ֆուլանի խմբի անդամների ձգտումը դեպի ջիհադը: Զինյալներն այսօր ավելի ու ավելի են հենվում իսլամական եւ ջիհադական հռետորաբանության վրա:

Նիգերիայի նախագահ Մուհամմադու Բուհարին՝ բանակային պաշտոնաթող գեներալ, հաղթել է 2015 թ. կայացած ընտրություններում ու վերընտրվել 2019 թ. Նիգերիայի անվտանգությունն ամրացնելու երդումների հաշվին, մինչդեռ այնտեղ իրադրությունն ավելի ու ավելի անկայուն է դառնում: Նա ոչ միայն ուշադիր հետեւում է իր երկրում տեղի ունեցող բռնություններին, այլեւ քիչ բան է անում՝ դրանց դեմ պայքարելու համար: Շատերը կարծում են, որ Բուհարիի ավտորիտար հակումների ուժեղացումն անխուսափելի վերադարձ է 1983-ի ռազմական հեղաշրջմանը, որի արդյունքում նա կառավարեց երկիրը 2 տարի՝ սպառնալով սահմանափակել մամուլի եւ սոցիալական ցանցերի ազատությունը։ Նախագահին մեղադրում են այն բանում, որ նա բավարար չափով կոշտ չէ ֆուլանի խմբի գրոհայինների նկատմամբ, հակված է օգտագործել իսլամական հռետորաբանություն եւ նույնիսկ իր կառավարությունում աջակցում է նախկին ջիհադականներին: Ինքը՝ Բուհարին, հերքում է քննադատությունը, ներառյալ այն, որ արդարացնում է դրանք, իսկ նախկինում նշել է, որ անվտանգության ոլորտում ձեռքբերումներ են գրանցվել, չնայած խնդիրներին, որոնց բախվում է վարչակազմը:

Ակնհայտ է, որ Նիգերիայում ահաբեկչական խմբավորումների վերացման համար անհրաժեշտ է քաղաքական իրական կամք, աշխարհիկ ժողովրդավարական արժեքների պաշտպանություն: Բացի այդ, անվտանգության համակարգն արդիականացման կարիք ունի: Հաշվի առնելով, որ քրիստոնյաները հարձակումների են ենթարկվում ինչպես շրջաններում, որոնք ղեկավարվում են շարիաթի օրենքների համաձայն, այնպես էլ այլ շրջաններում, անհրաժեշտ է Նիգերիայում արմատախիլ անել արմատական իսլամի գաղափարախոսական հռետորաբանությունը: Հակառակ դեպքում բնակչության ամենախոցելի շերտերն ապագայում նույնպես դաժան հարձակումների կենթարկվեն մի երկրում, որտեղ իսլամացման մակարդակն անշեղորեն աճում է:

Այս ամենը հիշեցնում է այն իրավիճակը, որում ապրել է քրիստոնյա հայ ժողովուրդը մահմեդական Թուրքիայի կողմից նվաճված տարածքում՝ իր պատմական հայրենիքում: Տեղի ունեցող իրադարձություններն ակնհայտորեն հուշում են, որ քրիստոնյաների վերացման խնդիր է դրված: Ենթարկվելով բռնությունների ու հալածանքների, նույնիսկ՝ եկեղեցիներում, երբ քրիստոնյայի սպանությունը հանցանք չէր դիտվում, հայ ժողովուրդն ապրելու հեռանկարներ չուներ, սակայն շարունակում էր գոյատեւել եւ կառչած մնալ հարազատ հողին: Արդյունքում թուրքական իշխանությունները ծրագրեցին եւ իրականացրեցին հրեշավոր ցեղասպանություն՝ սպանելով միլիոնավոր հայերի: Դատելով արմատական իսլամական այսպիսի տրամաբանությունից՝ Նիգերիայում հաստատված իրավիճակը կարելի է բնութագրել նախացեղասպանական, որը հնարավոր է դարձել միայն այն պատճառով, որ Թուրքիան դեռ պատասխան չի տվել Հայոց ցեղասպանության համար:

Հիմա անհրաժեշտ է ուսումնասիրել, թե ինչպես հնարավոր դարձավ միջնադարյան դժոխքի վերադարձը Նիգերիա, եւ ովքեր են այն վերածնողների իրական հեղինակները… Այլապես, Աստված չանի, ամենադաժանը կարող է կրկին իրականություն դառնալ…

Թեգեր: Նիգերիա
ԿիսվելTweetԿիսվել
Իշխան Քիշմիրյան

Իշխան Քիշմիրյան

Սովորել է Երեւանի պետական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետի ժուռնալիստիկայի բաժնում եւ ստացել ժուռնալիստի որակավորում: Ուսմանը զուգընթաց աշխատել է «Հայաստան» թերթի լրատվական ծառայությունում` որպես թղթակից: Ծառայել է ԼՂՀ պաշտպանության բանակում` միաժամանակ կատարելով նաեւ «Մարտիկ» թերթի արտահաստիքային թղթակցի պարտականությունները: Զորացրվելուց հետո կրկին աշխատել է «Հայաստան» թերթում, ապա տեղափոխվել «Հայ գործարար» շաբաթաթերթ` որպես պատասխանատու քարտուղար: Շուտով «Հայկական ֆուտբոլ» թերթում նախ կատարում է պատասխանատու քարտուղարի, իսկ այնուհետեւ` գլխավոր խմբագրի տեղակալի պարտականությունները, աշխատում «90 րոպե» թերթում` որպես պատասխանատու խմբագիր: Այնուհետեւ հաջորդաբար գլխավորում է «Սպորտն այսօր» թերթը եւ «Մոբիլ ՏՎ» ամսագիրը: Panorama.am եւ Aysor.am կայքերում վարել է բաժիններ, իսկ այժմ խմբագիր է «Հայաստանի Հանրապետություն» օրաթերթում:

Նույնատիպ Հոդվածներ

Կասպյան տարածաշրջանը «սեւ խոռոչից» կարող է վերածվել «կարմիր կետի»

Կասպյան տարածաշրջանը «սեւ խոռոչից» կարող է վերածվել «կարմիր կետի»

Մարտի 25, 2023
Թուրքիան մտածում է զորքերը Սիրիայից հանելու մասին

Թուրքիան մտածում է զորքերը Սիրիայից հանելու մասին

Մարտի 25, 2023

Դավաճանություն «ցանողները» միշտ էլ դավաճանություն են «հնձում»

Պետական հեղաշրջո՞ւմ, թե՞ դատաիրավական բարեփոխում

Մեծ կղզի՝ մեծ խնդիրներ, մեծ հնարավորություններ

Գործնական պատժամիջոցնե՞ր, թե՞ օձիքն ազատելու փորձ

Բելգրադի եւ Պրիշտինայի «կարմիր գծերը»

Արեւմուտքի ու Ռուսաստանի արանքում

Հաջորդ Հոդվածը
Ինչի՞ համար կարող եք զղջալ օր ծերության

Իմաստնությունն ում է տրվում եւ ում կողմից

«Պատիվն ու հարգանքը ավելի ցանկալի են, քան հարստությունը»

«Պատիվն ու հարգանքը ավելի ցանկալի են, քան հարստությունը»

Ամենաընթերցվածը

  • «Պետք է գտնենք այն լուծումները, որոնք կխթանեն բարձր արժեք ստեղծող արտադրությունների զարգացումը»

    «Պետք է գտնենք այն լուծումները, որոնք կխթանեն բարձր արժեք ստեղծող արտադրությունների զարգացումը»

    4 Կիսվել են
    Կիսվել 2 Tweet 1
  • ՀՀ-ն ատոմային էներգետիկայի ոլորտում պետք է շարունակի ամրապնդել իր դիրքերը

    1 Կիսվել են
    Կիսվել 0 Tweet 0
  • Աշխարհաքաղաքական խառնամարտ

    10 Կիսվել են
    Կիսվել 4 Tweet 3
  • Որպեսզի չշարունակվեն մայիսները, նոյեմբերներն ու սեպտեմբերները

    1 Կիսվել են
    Կիսվել 0 Tweet 0
  • «Հպարտ եմ, որ հայ եմ, հպարտ եմ, որ հայ եմ ծնվել…»

    1 Կիսվել են
    Կիսվել 0 Tweet 0

Սոցցանցեր

Ցանկ

  • Հանրապետություն
  • Միջազգային
  • Սոցիում
  • Սփյուռք
  • Հոգեւոր
  • Մշակույթ
  • Այլք

Օգտակար Հղումներ

  • Armenpress
  • Armenpress | History
  • Республика Армения
  • Պատմություն
  • Հեղինակներ

Մեր Մասին

Հայաստանի Հանրապետություն՚ օրաթերթը ստեղծվել է 1990 թ.

Ներկայում օրաթերթը հրատարակվում է «Արմենպրես» լրատվական գործակալության կողմից:

 

Հասցե՝ Հայաստանի Հանրապետություն, ք. Երեւան, Արշակունյաց պող. 4, 13-14-րդ հարկեր Հեռ.՝ + (374 10) 52-57-56, Էլ-փոստ՝ [email protected]: Գովազդի համար`+(374 10) 52-69-74, +(374 96) 45-19-38, Էլ-փոստ՝ [email protected]

Ոչ մի արդյունք
Կարդալ ամբողջը
  • Հանրապետություն
  • Միջազգային
  • Սոցիում
  • Սփյուռք
  • Հոգեւոր
  • Մշակույթ
  • Այլք

Հասցե՝ Հայաստանի Հանրապետություն, ք. Երեւան, Արշակունյաց պող. 4, 13-14-րդ հարկեր Հեռ.՝ + (374 10) 52-57-56, Էլ-փոստ՝ [email protected]: Գովազդի համար`+(374 10) 52-69-74, +(374 96) 45-19-38, Էլ-փոստ՝ [email protected]

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist